Gümrükte Ödenen Vergiler – AB Akademi

     Gümrükte Ödenen Vergiler     

GÜMRÜK VERGİSİ

Gümrük Vergisinin dayanağı, 474 sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkındaki Kanundur. Bu kanuna ekli Gümrük Tarife Cetvelinde, eşyaların kanuni gümrük vergisi oranları belirtilmiştir.

Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır.

Bakanlar Kuruluna Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki oranları sıfıra kadar indirme ve %50 sine kadar arttırma yetkisi verilmiştir. Ancak uluslararası anlaşmalardan doğan yükümlülüklerimiz saklıdır.

Buna göre: Bakanlar Kurulu, uluslararası anlaşma hükümlerini de dikkate alarak her yıl İthalat Rejimi Kararı ekinde gümrük vergisi oranlarını belirlemektedir. Bu oranlar, AB, EFTA ve aramızda ikili anlaşmalar bulunan ülkelerden yapılacak ithalata göre ilgili sütunlarda kaydedilmiştir.

Bu ülkelerden yapılacak ithalatta, tercihli tarifeden yararlanmak için ATR veya EUR.1 belgelerinin ibrazı gerekmektedir.

ANTİ DAMPİNG VERGİSİ VE TELAFİ EDİCİ VERGİ

İlgili sektörler tarafından Ekonomi Bakanlığı bünyesinde yer alan İthalat Genel Müdürlüğüne yapılan müracaatlar üzerine, damping uygulandığı veya  sübvansiyona konu olduğu iddia edilen eşya hakkında, bu yönlerden soruşturmalar açılabilmektedir.

Bu soruşturmalar İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun Hükümleri uyarınca ve İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu tarafından yapılmaktadır.

Soruşturma sonucunda belirlenen ve ilgili Bakanlıkça onaylanan DAMPİNG MARJI VE SÜBVANSİYON MİKTARI kadar normalden daha fazla vergi alınır.

Uygulamada bu ek vergilere, dampinge konu malın ithalinde ANTİ DAMPİNG VERGİSİ; sübvansiyona konu malın ithalinde ise TELAFİ EDİCİ VERGİ denilir.

Bu vergiler, gümrük idarelerince, ithalde alınan diğer vergilerden ayrı olarak tahsil olunur veya teminata bağlanır.

DAMGA VERGİSİ

Damga vergisinin dayanağı 488 sayılı Damga vergisi kanunudur.

Gümrük idarelerince gümrük işlemleri sırasında kullanılan bazı belgeler üzerinden maktu bir tutarda damga vergisi tahsilatı yapılmaktadır.

Gümrük beyannameleri, bu kapsamda damga vergisine tabidir. Bununla birlikte ihracat işlemlerinde kullanılan beyannameler, damga vergisinden istisna edilmiştir.

Gümrük idarelerine verilen, özet beyan formları, ordinolar, taşıma senetleri, konşimentolar, damga vergisine tabi belgelerdir.

TARIM PAYI FONU

Türkiye ile Avrupa Birliği arasında oluşturulan Gümrük Birliğinin bir sonucu olarak bu ülkelerle aramızdaki ticarette, sanayi ürünleri üzerindeki gümrük vergileri tamamen kaldırılmıştır.

Tarım ürünleri ise “Gümrük Birliği” anlaşmasının dışında tutulmuştur. Bununla beraber, işlenmiş tarım ürünlerinin sanayi payları üzerinden de vergi alınmaması kabul edilmiştir.

İşlenmiş Tarım Ürünleri, Bünyesinde hububat, şeker ve süt bulunduran ürünler olarak kabul edilmektedir.

Bu ürünlerde, sanayi payının vergi kapsamı dışında tutulabilmesi için, işlenmiş tarım ürünlerindeki tarım payı ile sanayi payının hesaplanması gerekmektedir. İşlenmiş tarım ürünlerinde, üründeki isabet eden tarım payı üzerinden “Tarım Payı Fonu” tahsil edilmektedir.

Bazı ürünlerin tarım payları üzerinden alınacak fon, İthalat Rejim Kararında açık olarak belirtilmiştir. İşlenmiş tarım ürünleri, İthalat Rejimi Kararı ekinde ayrı bir liste ile yayınlanmaktadır.

Bünyesinde şeker ve süt bulunan ürünlerin, “Tarım Payı Fonu”nun hesaplanması için özel bir yöntem geliştirilmiştir. Bileşim tablosu adı verilen bir hesaplama yöntemi kullanılmaktadır.

Bünyesinde şeker ve süt bulunduran işlenmiş tarım ürünleri kapsamındaki eşyanın tarım payı hesaplanırken öncelikle ürünün içerdiği süt yağı, süt proteini ve nişasta / glikoz oranına göre Bileşim Tablosundan 7000 den 7996 ya kadar devam eden ve İthalat Rejimi Kararı ekinde yer alan dört rakamlı kod numarası tespit edilmektedir.

Bu kod numarası esas alınarak, işlenmiş tarım ürününün bulunduğu listedeki GTİP karşısında (T1) veya (T2) yazması durumuna göre eşyanın kilogramı üzerinden alınması gereken “Tarım Payı Fonu” EURO olarak yine İthalat Rejimi kararında gösterilmektedir.

Eşyanın tarım payı ve buna göre alınması gereken “Tarım Payı Fonu” hesaplanırken önemli olan içerdiği süt yağı, süt proteini ve nişasta glikoz oranına göre dört rakamlı kod numarasının tespit edilmesidir. Bunun için, eşyanın tahlil işlemlerine tabi tutulması gerekir. İşlenmiş tarım ürünlerinin analiz işlemleri sadece İstanbul Gıda Ürünleri İhtisas Gümrük Laboratuarı, İzmir Gümrükleri Bölge Müdürlüğü Laboratuarı ila Ankara Bölge Müdürlüğünde  yapılmaktadır.

Tahlil sonucu alınmadan eşyanın çekilebilmesi mümkündür. Bunun için beyana göre ödenmesi gereken toplu konut fonunun, nakit teminat olarak yatırılması ve gümrük idaresine taahhütname verilmesi gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ

Katma değer vergisinin dayanağı 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunudur.

İthalatta eşyayı ithal edenler bu verginin yükümlüsüdür. Katma Değer Vergisini doğuran olay ithalatta gümrük yükümlülüğünün (vergi ödeme mükellefiyetinin) başlamasıdır.

Gümrük yükümlülüğü ise ithalatta serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinde başlamaktadır.

Katma Değer Vergisi oranları Kanunun verdiği azami ve asgari oranlar çerçevesinde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmektedir.

Şu an için KDV genel oranı %18 dir.

Bununla beraber Bakanlar Kurulu Kararı ile yayınlanan iki farklı liste kapsamı eşya için,

1 Sayılı liste için bu oran %1,

2 Sayılı liste için %8 dir.

Katma Değer Vergisi Kanununun 16. Maddesinde, ithali bu vergiden istisna tutulan durumlar sayılmıştır.

K.D.V. ye ilişkin istisna ve muafiyetlerin bizzat Katma Değer Vergisi Kanununa konulması gerekmektedir.

Diğer kanunlara konulacak hükümlerle K.D.V. muafiyeti getirilememektedir.

Katma Değer Vergisi Kanunu, Gümrük Kanununa paralel olarak serbest dolaşıma girişte gümrük vergisinden istisna veya muaf tutulan hallerin büyük çoğunluğu için K.D.V. muafiyeti öngörmüştür. Benzer şekilde, gümrük vergisi tahsilatı söz konusu olmayan antrepo, transit, geçici ithalat ve dahilde işleme rejimleri için de K.D.V. muafiyeti sağlanmıştır.

Gümrük Kanunu ile gümrük vergisi teminata bağlanarak işlem gören eşyaya ait K.D.V.’nin de aynı usule tabi olarak teminata bağlanması gerekmektedir. İthalatta alınan katma değer vergisinin matrahı aşağıda belirtilen unsurların toplamından oluşmaktadır.

– İthal edilen malın, gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti. Gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde CİF değeri. Bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri.

– İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar.

– Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler (ardiye ücretleri, hamaliye, istifleme, açıcılık, yükleme, boşaltma ücretleri ve buna benzer masraflar matrağa eklenmektedir.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ

Özel tüketim vergisinin dayanağı 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunudur. İthalatta söz konusu kanunun ekindeki listede yer alan eşyadan ithal edenler bu verginin yükümlüsüdür.

Ö.T.V., K.D.V. gibi genel bir vergi değildir, sınırlı bazı eşya üzerine konulmuştur. Özel Tüketim Vergisine tabi eşya, IV liste halinde Ö.T.V. Kanununa eklenmiştir.

– I sayılı liste akaryakıt ürünlerini,
– II sayılı liste taşıt araçlarını,
– III sayılı liste alkolsüz ve alkollü içkiler ile tütün mamullerini,
– IV sayılı liste ise lüks addedilebilecek bir takım eşyayı, kapsamaktadır.

Özel Tüketim Vergisi Kanunu, K.D.V. Kanununda olduğu gibi Gümrük Kanununa paralel olarak serbest dolaşıma girişte gümrük vergisinden istisna veya muaf tutulan hallerin büyük çoğunluğu için Ö.T.V. muafiyeti öngörmüştür.

Gümrük vergisi tahsilatı söz konusu olmayan antrepo, transit, geçici ithalat, gümrük kontrolü altında işleme ve dahilde işleme rejimi için de Ö.T.V. istisnası sağlanmıştır.

TÜTÜN FONU

Fonlarla ilgili yapılan düzenleme ile (Bazı Fonların Tasfiyesi Hakkında Kanun) önceki dönemlerde yaygın bir şekilde uygulamakta olan fonlar tasfiye edilmiştir.

Ancak bu kanunun geçici maddesi ile ithalat sırasında  tütün fonu adına alınan paralar tahsil edilmeye devam edilmekte ve doğrudan bütçeye gelir yazılmaktadır.

Yabancı tütün ile yurt içinde harmanlanmış ve imal edilmiş sigaraların bünyesine giren yabancı tütünün ithali sırasında CİF bedel üzerinden 3.000.-USD/ton fon alınır.

Üretilmiş halde ithal edilen sigaraların ithalatında, bünyesinde bulunan yabancı tütüne istinaden 20 sigaralık paket başına CİF bedel üzerinden 2.250.-USD/Ton fon alınır.

BANDROL

Fonlarla ilgili yapılan düzenleme ile (Bazı Fonların Tasfiyesi Hakkında Kanun) önceki dönemlerde BANDROL 3093 SAYILI TRT Gelirleri Kanununa göre, radyo, televizyon, video, birleşik cihaz ithal edenler, ithal işlemlerinden önce bandrol almaya mecbur bulunmaktadır.

Bandrol ücreti, ithal maliyetinin %10 u olarak öngörülmüştür. İthal maliyeti kavramı, verginin matrahı açısından tereddüt oluşturmaktadır. İthal maliyeti kavramından, gümrük vergisi matrahını anlamak gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen ürünleri, ticari ithalat maksadı dışında getirenler de bandrol almak ve ücretini ödemek zorundadır. Yolcuların beraberinde getirdikleri veya kendilerinden belirli bir süre önce veya sonra kendi adlarına gönderilen ticari mahiyette bulunmayan söz konusu ürünler için ödemek zorunda oldukları bandrol ücretleri maktu olarak Bakanlar Kurulu Kararıyla belirlenmektedir.

KÜLTÜR BAKANLIĞI KESİNTİSİ

24.05.2002 tarihli 2002/4101 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre, İthalatçılar, Karar eki liste kapsamı eşyanın ithalatında CİF değeri üzerinden karşılarında belirtilen oranda hesaplanan tutarı, Ziraat Bankasında Kültür Bakanlığı adına açılacak hesaba yatırmak zorundadır.

Fona tabi ürünler, GTİP itibariyle 84.43, 84.71,85.21,85.23 ve sırasıyla kesinti miktarı ilk üçünde %0.5, 85.23 pozisyonunda %3 dür.

Gümrük Tarife Cetveline bakınca, yukarıda GTİP numarası verilen eşyanın, matbaacılığa mahsus makine ve cihazlar, veri işleme makineleri, video kayıt ve gösterme cihazları, ses ve benzeri kayıtlar için mesnetler, olduğu görülmektedir.

KAYNAK KULLANIMINI DESTEKLEME FONU (KKDF)

Tahsiline devam edilen fonlardan biri de Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) dir. 12/05/1988 tarihli 88/12944 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının üçüncü maddesine göre,

– Mal mukabili
– Kabul kredili
– Vadeli akreditif

Mal Mukabili, Kabul Kredili ve Vadeli Akreditif şeklindeki işlemlerde, göndericiye yapılacak ödemenin vadeli olmasından ötürü, ödeme miktarına tekabül eden kısmın %6 sı oranında KKDF ye tabidir.

Mal mukabili ödeme, mal bedelinin eşyanın ithalatçısı tarafından teslim alınmasından sonra ödenmesi durumunu ifade eder.

Kabul kredili ödeme, eşya bedelinin belli bir vadede ödenmesini taahhüt eden ödeme şeklidir. Bu ödeme şeklinde, vadeli ödemeye bir poliçe eşlik etmektedir. Bu poliçenin ithalatçı ve ihracatçının bankaları tarafından kabul edilmesi gerekir.

Vadeli akreditifli ödeme, eşya bedeli vesaik ibrazında değil, akreditif üzerinde yazan bir tarihte yapılmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılacak ithalat ile Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapılacak ithalat fon kesintisi dışındadır.

KKDF, bankalar tarafından gümrük beyannamesinin tescilinden önce tahsil edilmektedir.

Bu ödemeler (KKDF), ithalatta tahsil edilen K.D.V. ve Ö.T.V. nin matrahına girmektedir.

Bu bakımdan, gümrük idareleri, KKDF nin tahsil edilip edilmediğini kontrol etmekle görevlidir.

DESTEKLEME VE FİYAT İSTİKRARI FONU

Dış ticaretin ekonomik şartlara uygun olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla Merkez Bankası nezdinde tesis edilmiştir.

Para Kredi Kurulu Kararıyla tarımsal girdilerin sübvansiyonu, üreticinin fiyat hareketlerinden korunması, ihracatın geliştirilmesi, ihracata dönük yatırımların finansmanı, ihracat sigortası  gibi faaliyetlerin finansmanı için kullanılmaktadır.

Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Karar gereğince, fon kesintisi öngörülen malın ihracat işlemlerinde, gümrük çıkış beyannamesinin açıldığı tarihteki fon esas alınarak belirlenir.

Aracı banka veya özel finans kurumlarınca, fiili ihracattan itibaren en geç ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi sonuna kadar ödenmesi gerekir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ (TELAFİ EDİCİ VERGİ)

Dahilde İşleme Rejimine göre şartlı muafiyet kapsamındaki sanayi ürünlerinin ATR dolaşım belgesi eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere ihracatında: işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşyaya ilişkin vergi ödenir.

Bu verginin, aynı ithal eşyası için toplulukta uygulanan vergiden yüksek olması halinde, toplulukta uygulanan vergi ödenir.

İşlenmiş tarım ürünlerinin ATR ve EUR.1 dolaşım belgesi eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere ihracatında, bu ürünlerin elde edilmesinde üçüncü ülke menşeli sanayi ürünü kullanılmışsa buna ilişkin vergi; işlenmiş tarım ürünü kullanılmışsa bu üründeki sanayi payına ilişkin vergi ödenir.