Gümrük Mevzuatı Kavramları – AB Akademi

     Gümrük Mevzuatı Tanım ve Kavramları     

Gümrük uygulamalarının temel dayanaklarını oluşturan gümrük kavramları; dış ticaret işlemleriyle ilgili firmalar ve yurt dışına gidip gelen yolcular açısından büyük önem taşımaktadır.

Yasal ticaretin kolaylaştırılması ve yasal olmayan ticarete engel olması bakımından temel noktaları oluşturan bu kavramlar, hukuki neticeler doğurmaktadır.

Türkiye Gümrük Bölgesi

Türkiye Cumhuriyeti topraklarını, kara sularını, iç sularını ve hava sahasını kapsayan Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesini ifade eder.

Gümrük İdaresi veya İdareleri

Gümrük mevzuatında belirtilen işlemlerin kısmen veya tamamen yerine getirildiği merkez veya taşra teşkilatındaki hiyerarşik yönetim birimlerinin tamamını ifade eder.

Gümrüklü Saha

Gümrük idaresinin denetim, kontrol, yetki ve sorumluluğunda bulunan; fiziki olarak çevresinden ayrılmış veya böyle addedilen, yolcu, araş ve eşyanın gümrük işlemlerinin yapıldığı yeri ifade eder.

Gümrük Gözetimi

Gümrük mevzuatına uyulmasını sağlamak üzere, gümrük idareleri tarafından genel olarak uygulanan işlemleri ifade eder.

Gümrük Kontrolü

Türkiye Gümrük Bölgesi ile diğer ülkeler arasında taşınan eşyanın, giriş, çıkış, transit ve nihai kullanımını ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın durumunu düzenleyen gümrük mevzuatı ve diğer mevzuatın doğru uygulanmasını sağlamak için gümrük idareleri tarafından yürütülen: eşyanın muayenesi, beyanname verileri ile elektronik veya yazılı belgelerin varlığının ve gerçekliğinin doğrulanması, işletmelerin hesap ve diğer kayıtlarının incelenmesi, taşıma araçlarının kontrolü, bagajların ve kişilerin yanlarında ya da üstlerinde  taşıdıkları diğer eşyanın kontrolü ile resmi araştırmalar ve diğer benzeri uygulamaları ifade eder.

Giriş Gümrük İdaresi

Eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesine getirildiği ve risk analizine dayalı giriş kontrolüne tabi tutularak geciktirilmeksizin sevk işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresini belirtir.

İthalat Gümrük İdaresi

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın, risk analizine dayalı kontrolleri de dahil olmak üzere gümrükçe onaylanmış bir işlem ve kullanıma tabi tutulmasına ilişkin işlemlerin yerine getirildiği gümrük idaresidir.

İhracat Gümrük İdaresi

Türkiye Gümrük Bölgesini terk edecek eşyanın, risk analizine dayalı kontrolleri de dahil olmak üzere gümrükçe onaylanmış bir işlem ve kullanıma tabi tutulmasına ilişkin işlemlerin  yerine getirildiği gümrük idaresidir.

Çıkış Gümrük İdaresi

Eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmeden önce sunulmasının gerekli olduğu ve çıkış işlemlerinin tamamlanması ile ilgili gümrük kontrolleri ve risk analizine dayalı kontrollere tabi tutulduğu gümrük idaresidir.

Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde Yerleşik Kişi

Bu bölgede yerleşim yeri olan bütün gerçek kişileri; bu bölgede kayıtlı işyeri, kanuni iş merkezi veya şubesi bulunan bütün tüzel kişi ve ortaklıkları, belirtir.

Karar

Bağlayıcı tarife ve menşe bilgileri de dahil olmak üzere gümrük idaresinin, gümrük mevzuatı ile ilgili olarak belirli bir konuda bir veya daha fazla kişi üzerinde hukuki sonuç doğuracak idari tasarrufunu, ifade eder.

Serbest Dolaşımda Bulunan Eşya Deyimi

– Tümüyle Türkiye Gümrük Bölgesinde elde edilen ve bünyesinde Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki ülke veya topraklardan ithal edilen girdileri bulundurmayan eşyayı,

– Şartlı muafiyet düzenlemelerine tabi tutulan eşyadan elde edilen ve tabi olduğu rejim hükümleri uyarınca özel ekonomik değer taşımadığı tespit edilen eşyayı,

– Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki ülke veya topraklardan serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutularak ithal edilen eşyayı,

– Türkiye Gümrük Bölgesinde yukarıda belirtilen eşyadan ayrı ayrı veya birlikte elde edilen veya üretilen eşyayı ifade eder.

Gümrük Statüsü

Eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde, serbest dolaşıma girmiş olup olmadığı bakımından durumunu, ifade eder.

Gümrük Vergileri

İlgili mevzuat uyarınca, eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü, ifade eder.

Gümrük Yükümlülüğü

Yükümlünün, gümrük vergilerini ödemesi zorunluluğunu belirtir.

İthalat Vergileri

– Eşyanın ithalinde ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri,

– Tarım politikası veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde ithalatta alınacak vergileri ve diğer mali yükleri, belirtir.

İhracat Vergileri

– Eşyanın ihracında ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri,

– Tarım politikası  veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde, ihracatta alınacak vergileri ve diğer mali yükleri, belirtir.

Eşyanın Gümrüğe Sunulması

Eşyanın, gümrük idaresine ya da gümrükçe tayin edilen veya uygun görülen herhangi bir yere getirilmesi üzerine, belirlenen usul ve esaslara göre gümrük idaresine yapılan bildirimi gösterir.

Eşyanın Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem Veya Kullanıma Tabi Tutulması

– Bir gümrük rejimine tabi tutulmasını,

– Bir serbest bölgeye girmesini,

– Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracını,

– İmhasını,

– Gümrüğe terk edilmesini, İfade eden bir mevzuat kavramıdır.

Gümrük Rejimi

– Serbest Dolaşıma Giriş Rejimini,

– Transit Rejimini,

– Gümrük Antrepo Rejimini,

– Dahilde İşleme Rejimini,

– Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimini,

– Hariçte İşleme Rejimini,

– İhracat Rejimini, ifade eder.

Gümrük Beyanı

Belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasını gösteren tanımdır.

Beyan Sahibi

– Kendi adına beyanda bulunan kişiyi veya adına beyanda bulunulan kişiyi, gösterir.

– Gümrük Kanununa göre: Gümrük beyanları ya doğrudan temsil suretiyle kişiler tarafından ya da dolaylı temsil suretiyle gümrük müşavirleri tarafından yapılabilmektedir.

Rejim Hak Sahibi

Kendi adına ve hesabına gümrük beyanını yapan veya hesabına gümrük beyanı yapılan kişi veya kişilere ait bir gümrük rejimi ile ilgili hakların ve yükümlülüklerin devredildiği kişiyi, ifade eder.

Elleçleme

Gümrük gözetimi altındaki eşyanın asli niteliklerini değiştirmeden, istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, karıştırılması ve benzeri işlemleri, belirten bir mevzuat tanımıdır.

Gümrük İşlemlerinin Bitirilmesi

Eşyaya ait vergilerin ödenmesi veya kaldırılmasını veya teminata bağlanmasını veya beyannamenin iptal edilmesini veya eşyanın gümrüğe terk edilmesini veya imhasını veya müsadere edilmesi ile belirlenen bir gümrük kavramıdır.

Eşyanın Teslimi

Eşyanın tabi tutulduğu gümrük rejimi ile öngörülen amaçlar doğrultusunda gümrük idareleri tarafından ilgilisine teslimini, ifade eder.

Risk

Türkiye Gümrük Bölgesi ve diğer ülkeler arasında taşınan eşyanın, giriş, çıkış, transit, nakil ve nihai kullanımına ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya ilişkin olarak;

a) Ulusal ya da uluslararası düzeyde alınmış önlemlerin doğru bir şekilde uygulanmasını engelleyen,

b) Ülkenin mali çıkarlarını tehlikeye düşüren,

c) Ülkenin güvenlik ve emniyetine, kamu güvenliği ve kamu sağlığına , çevreye veya tüketicilere yönelik tehdit oluşturan, bir olayın ortaya çıkma ihtimalini gösterir kavramdır.

Risk Yönetimi

Riskin sistematik olarak tanımlanması ve riskin en aza indirilmesi için gerekli olan tüm önlemlerin uygulanması amacıyla ulusal ve uluslar arası kaynak ve stratejilere dayanılarak veri ve bilgi toplanmasını, risk analizi ve değerlendirilmesini, alınacak önlemlerin belirlenmesini ve uygulanmasını, bu sürecin işleyiş ve sonuçlarının düzenli olarak izlenmesi ve gözden geçirilmesini, ifade eden yönetsel bir kavramdır.

Ticaret Politikası Önlemi

Gözetim ve koruma önlemleri, miktar kısıtlamaları ve ithalat ve ihracat yasaklamaları gibi eşyanın ithal ve ihracı ile ilgili hükümlerle belirlenmiş, tarife dışı önlemleri ifade eden kavramdır.

Gümrüklenmiş Değer

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda geçen bir tabirdir. Bu kanunda öngörülen bazı cezalar, eşyanın gümrüklenmiş değerine göre  takdir edildiğinden söz konusu kanunda bunun tanımı şu şekilde yapılmıştır;

“İthal eşyası için, uluslar arası kıymet sözleşmesine göre belirlenecek eşyanın CİF kıymeti ile gümrük vergileri toplamını ; ihraç eşyası için FOB kıymeti ile gümrük vergileri toplamını ifade eder.”