İstanbul Havalimanının Gümrük Müşavirliği Sektörüne Etkisi
DHMİ açıklamasına göre 03.03 2019 tarihi itibariyle taşınma işlemi tamamlanarak bu tarih itibariyle yolcu uçakları İstanbul Havalimanını kullanacak. Kargo uçakları ise Atatürk Havalimanını ya da İstanbul Havalimanını tercih etmekte serbest olacaklar. Atatürk Havalimanı Kargo Gümrük Müdürlüğü sistem oturana kadar faaliyetine tam kapasite ile devam edecek. Katar, Mısır Havayolları yeni havalimanını kargo olarak kullanmaya başlayacağı duyumlar arasında. Bu istisnalar dışında Atatürk Havalimanı Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğünün işlevsel olarak yeni görevini tam anlamıyla İstanbul Havalimanı Gümrük Müdürlüğü üstlenecek. Şimdilik kargo ve yolcu aynı gümrük idaresinden gerçekleştirilecek.
1980’li yıllarda yolcu taşımacılığında otobüslerin rakibi trenler olacağını düşünüyorduk. 2020 ye yaklaştığımızda otobüslerin rakibi uçaklar, uçakların rakibi ise hızlı trenler olmak üzere. Belki de helikopterlerde bu sektörde daha hissedilecek ve 2030 lı yıllarda drone’larla yolcu taşımacılığı gündemde olacak ve yolcu taşımacılığı yeniden şekillenecek.
DHMİ’nin web sitesinde 24 Şubat 2012 tarihinde yayımlanan bir açıklamayla “ isim karışıklığına yol açtığı” gerekçesiyle “havalimanı-havaalanı” ayrımının kaldırıldığı duyurulmuştur. DHMİ Genel Müdürlüğü işletimindeki tüm havaalanlarının teşkilat yapılarında değişiklik yapılmaksızın, 31 havaalanının ismi “Havalimanı (Airport)” olarak değiştirildi. DHMİ tarafından hazırlanan havacılık terimleri sözlüğünde, bu iki kelimenin tam olarak neyi ifade ettiği net bir biçimde aşağıdaki gibi açıklanmaktaydı.
Havaalanı: Bütünü ya da bir bölümü içinde hava araçlarının; iniş, kalkış ve yer hareketlerini gerçekleştirebilmeleri için karada veya suda oluşturulmuş, (bina, tesis ve teçhizatla donatılmış) tanımlanmış saha.
Havalimanı: Uluslararası hava trafiği, geliş gidişlerine hizmet vermek amacıyla tesis edilmiş olup, gümrük, göçmenlik, halk sağlığı, hayvan ve bitki karantina işlemleri ve benzeri işlemlerin bünyesinde vakit kaybedilmeksizin yürütüldüğü havalimanıdır. (www.havayolu101.com)
1992 yılında ilk özel havaalanı olarak açılan Türk Havacılığı için yüzlerce pilot yetiştiren Hazerfen Ahmet Çelebi Havaalanı DHİM tarafından hizmet verilmediğinden ve yolcu/kargo taşımacılığına hizmet vermediğinden DHMİ listesinde bulunmuyor. (www.kokpit.aero)
Bu anlamda; İstanbul Havalimanı DHMİ tarafından işletilen 3. ncü havalimanı oluyor. Unutmadan Özel Sektör tarafından işletilen Bursa-İstanbul arasında Haliç’e suya inen uçaklarda var.
Havalimanlarının özelliği yolcu ve kargo taşımacılığı bir arada olmaktadır. Yolcu eşyası ile Kargo (ticari eşya) gümrük işlemlerinde karışıklığa sebep olmaması için ayrı ambar ve geçici depolama yerlerine alınmalıdır. Çünkü Yolcu eşyasının ambar bekleme süresi 3 ay, ticari eşyada ise 20 gündür. Bu durum yolcu eşyasının süresinden önce tasfiye işlemine tabi tutulmasına ya da ticari eşyanın yolcu eşyası gibi değerlendirilerek tasfiye işlemin gecikmesi ve ambarların gereksiz doluluğuna sebebiyet verecektir. Atatürk Havalimanında bu sorun, iki gümrük idaresi (Yolcu ve Kargo gümrük idareleri) faaliyette olması ile giderilmiştir.
Yolcuların gümrük beyanı, başka bir tasarruf yoluyla[1] iki hat sisteminin çalıştığı gümrük idarelerinde yeşil veya ”beyana tabi eşyam yoktur” hattından geçirilmesi, hat sisteminin çalışmadığı gümrük idaresinden ise beyan yapılmaksızın geçilmesi şeklinde uygulanmaktadır. Başka bir tasarruf yoluyla beyan sistemi, ihracata bağlı hak ve menfaatlerden yararlanan, gümrük vergilerinin geri verildiği veya yasaklama, kısıtlama veya diğer özel bir işleme tabi eşya için uygulanmaz.
İstanbul Havalimanı ülkemizin olduğu kadar Asya, Avrupa ve Afrika kıta ülkelerine merkez konumda “Transit Havalimanı” olarak hizmet vermesi amaçlanmıştır. Transit Yolcuların gümrük işlemleri, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 09.05.2012 tarihli 2012/15 sayılı genelgesi ile yürütülmektedir.
2009/15481 BKK’nın 45 nci maddesinde Posta ve Hızlı Kargo Yoluyla Gelen Eşya (muafiyet kapsamında olan), 58 ila 60 nci maddesinde Kişisel Eşya, 62 nci maddesinde ise Vergileri Ödenmek Suretiyle Yolcu Beraberinde veya Posta Yoluyla ya da Hızlı Kargo Taşımacılığı Yoluyla Serbest Dolaşıma Sokulacak Eşya (muafiyet tanınmayan) işlemleri yapılmaktadır.
Havalimanı gümrüğünün bir özelliği de Hızlı Kargo için doğal bir ihtisas gümrüğü olması. 1980 li yıllarda zirvede olan kara taşıtları (otobüs) olarak uluslararası yolculuklarda BAVUL TİCARETİ gündemdeydi. 2009/15481 BKK nın 126 ncı ve Gümrük Genel Tebliği (Posta ve Hızlı Kargo Taşımacılığı Seri No 4) Tebliğ ile “brüt 150 kg geçmeyen ve değeri 7500 Avroyu geçmeyen ihracat rejimine konu eşyanın beyanı bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde operatör tarafından yapılır” hükmü ile bir nevi BAVUL TİCARETİ’de karayolundan sonra havayoluna dahil edilerek genişletildi.
Ülkemizin tıpkı THY’nın başarılı olduğu gibi milli ve dünya çapında bir Hızlı Kargo şirketi’ne sahip olması, ihracat için yeni pazarlara ulaşması, döviz kazandırıcı faaliyet kapsamında döviz girdisinin yurt içinde kalması daha da önemlisi yurt dışına alıcılara güven sağlaması göz önüne bulundurulduğunda ihracatı arttıracaktır. Ülkemizin tanıtımı “yumuşak gücü” açısından önemli bir kazanım olacaktır.
İstanbul Havalimanı, 27 Kasım 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğler ile ihtisas gümrüğü olarak yetkilendirildi.
18.12.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI KONTROLÜNE TABİ BELİRLİ ÜRÜNLERİN GİRİŞİNE YETKİLİ GÜMRÜK İDARELERİ İLE RESMİ KONTROLLERİNİ YAPMAYA YETKİLİ İL GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜKLERİNİN BELİRLENMESİNE DAİR TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ YAPILAN EK 6 LİSTEYE İLAVE YAPILARAK GIDA MADDELERİ CANLI HAYVAN GİRİŞ VE SDG YETKİSİ VERİLDİ.
Gümrük Müşavirliği Hizmetlerinin aksamaması için: İstanbul Havalimanında 24 saat açık Banka ve PTT şubesi, büyük bankaların otomatları, A.TR ve Menşe İspat Belgelerinin tasdik işlemi için Ticaret Odası Temsilciliği elzemdir.
İhracat ve ithalat işlemlerini için “fazla mesai saatlerinin” net olarak belirlenmesi olası mağduriyetleri engelleyecektir.
En son taşınan Halkalı Gümrük Müdürlüğü deneyimi bize göstermiştir ki; ulaşım nedeniyle Gümrük Müşavirliği şirketlerinde çalışan personel kayıpları yaşanmıştır. Ayrıca ulaşım sağlanmasında maliyetlerin artması da verilen hizmetin karşılığını alamama noktasına gelmesi kaçınılmazdır. İstanbul Havalimanında çalışan personelin geç kalması, acil durumda ailesine ulaşması, özel işleri nedeni ile 1-2 saatlik izin alması, ulaşım nedeniyle tam iş günü kayıplarına sebep olacaktır.
Geçiş aşamasında gerek fazla mesaiden evlerine dönmeleri, gerekse sabahları ve öğlenleri olmak üzere Gümrük Müşavirliği firmalarında çalışan personel için Büyükşehir Belediyesinden İstanbul Havalimanı/Beylikdüzü-Bakırköy-Mecidiyeköy olmak üzere 3 hat üzerinden ring sefer yapan hat ve otobüs tahsis etmesi konusunda destek bekliyoruz.
BU YAZI YETKİLENDİRİLMİŞ GÜMRÜK MÜŞAVİRİ SAYIN RECAİ HERGÜN TARAFINDAN KALEME ALINMIŞTIR.
KAYNAKÇA:
[1] Gümrük Yönetmeliği 178 madde ve Gümrük Yönetmeliği Ek 22/A Form
Uzmanlarımız Tarafından Hazırlanan Bu Çalışmalarda Verilen Bilgilerden Dolayı Şirketimizin Yasal Sorumluluğu Bulunmamaktadır. Belirli Bir Konuya İlişkin Olarak İlgili Danışmana Başvurulması Tavsiye Edilmektedir.
