Tehlikeli Maddelerin Taşınması Yönetmeliği – 14.11.2021

YÖNETMELİK

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından:

TEHLİKELİ YÜKLERİN DENİZYOLUYLA TAŞINMASI VE YÜKLEME EMNİYETİ HAKKINDA YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; denizyoluyla yapılacak tehlikeli yük taşımacılığı faaliyetinin güvenli, ekonomik, seri, kaliteli, çevreye olumsuz etkisi en az ve diğer taşımacılık faaliyetleri ile uyumlu şekilde yapılması ve denizyoluyla taşınan yüklerin yükleme emniyetinin sağlanmasıdır.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;

a) Türk bayraklı gemilerde ve deniz araçlarında yük olarak taşınan ve kıyı tesislerinde elleçlenen tehlikeli yükleri,

b) Tehlikeli yükün gemide veya kıyı tesisinde yüklenmesi, istif edilmesi, taşınması, taşıma biriminden ve gemiden boşaltılması, bildirimi, geçici depolanması, kontrol ve denetiminin yapılmasını,

c) Denizyoluyla taşınan yüklerin gemilerde, kıyı tesislerinde ve yük taşıma birimlerinde yükleme emniyetinin sağlanmasını,

ç) Yabancı bayraklı olup Türk karasularında seyrederek kıyı tesislerine uğrak yapan gemilerin tehlikeli yüklere ve yükleme emniyetine yönelik faaliyetlerini,

d) Türk boğazlarından geçecek IMDG Kod Sınıf 1, Sınıf 6.2 ve Sınıf 7 maddeleri taşıyan gemilerin uğraksız geçiş izinlerini,

kapsar.

(2) Bu Yönetmelik;

a) Yük olarak taşınmayan tehlikeli maddeleri,

b) Savaş hali ve olağanüstü hallerde uygulanacak mevzuat hükümlerine göre yapılan taşıma işlemlerini ve kıyı tesisi kullanımlarını,

c) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığına ait gemiler ile yapılan taşımaları ve bu taşımalara yönelik olarak kullanılan kıyı tesislerini,

kapsamaz.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma ve Altyapı Alanına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesi, 14/4/1341 tarihli ve 618 sayılı Limanlar Kanunu, 10/6/1946 tarihli ve 4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun, 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 474 üncü ve 497 nci maddeleri, 6/3/1980 tarihli ve 8/522 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi (SOLAS) ve 3/5/1990 tarihli ve 90/442 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78) hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Ambalaj: IMDG Kod Bölüm 6’da tanımlanan, tehlikeli yükün içine konulduğu taşıma kabını,

b) Bakanlık: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığını,

c) BLU Kod: Dökme Yük Gemilerinin Emniyetli Yüklenmesi ve Tahliyesine Yönelik Uygulama Kodunu,

ç) Dökme yük: Geminin yapısal bölümü olan veya geminin içinde ya da üzerinde kalıcı olarak sabitlenmiş bir tank veya ambar içerisinde bulunan, doğrudan muhafaza olmaksızın taşınması planlanan katı, sıvı ve gaz halindeki maddeleri,

d) Fümigasyon: Zararlı organizmaları imha etmek amacıyla belirli sıcaklıktaki kapalı bir ortama, gaz halinde etki eden bir fümigantı belirli miktarda verme ve belirli bir süre ortamda tutma işlemini,

e) Gemi: Mevzuat veya taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler kapsamına giren gemileri,

f) Gemi ilgilisi: Donatan, işleten, kiracı, kaptan veya acenteleri ile donatanı temsile yetkilendirilmiş gerçek veya tüzel kişileri,

g) IBC Kod: Dökme Tehlikeli Kimyasalları Taşıyan Gemilerin İnşa ve Ekipmanları Hakkında Uluslararası Kodu,

ğ) IGC Kod: Dökme Sıvılaştırılmış Gazları Taşıyan Gemilerin İnşa ve Ekipmanları Hakkında Uluslararası Kodu,

h) IMDG Kod: Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Uluslararası Kodu,

ı) IMO: Uluslararası Denizcilik Örgütünü,

i) IMSBC Kod: Uluslararası Denizcilik Katı Dökme Yükler Kodunu,

j) ISPS Kod: Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodunu,

k) İdare: Denizcilik Genel Müdürlüğünü,

l) Kıyı tesisi: Gemilerin veya deniz araçlarının emniyetli bir şekilde yük alıp verebilecekleri veya barınabilecekleri, depolama alanları dâhil liman, rıhtım, iskele, yanaşma yeri, akaryakıt, sıvılaştırılmış gaz veya kimyasal boru hattı şamandırası veya platformu,

m) Konteyner: Emniyetli Konteynerler Hakkında Uluslararası Sözleşme (CSC Sözleşmesi) kapsamında geçerli standartlara uygun belgeye sahip yük taşıma teçhizatını,

n) MARPOL: Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşmeyi, 

o) Nem miktarı (MC): Dökme katı yüke ait numunenin toplam sıvı kütlesinin yüzdesi olarak ifade edilen su, buz veya diğer sıvılardan oluşan miktarı,

ö) SOLAS: Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesini,

p) Taşınabilir azami nem (TML): IMSBC Kod Kısım 7.3.2’de belirtilen özellikleri haiz olmayan gemilerde taşınan sıvılaşabilir bir katı dökme yükün emniyetli şekilde taşınabilmesine engel olmayacak şekilde içerebileceği azami nem miktarını,

r) Taşıyan: Her türlü tehlikeli yükü kendi adına veya üçüncü kişiler adına taşıma işine ilişkin teklif alan, teklif veren, teklifi kabul eden fiili taşımacı, broker, gemi sahibi, taşıma işleri organizatörü, taşıma işleri komisyoncusu, gemi acentesi ile kombine taşımacılık kapsamında tehlikeli yükü denizyolunun yanı sıra karayolu veya demiryolu ile taşıma işlemini yürüten gerçek ve tüzel kişileri,

s) Tehlikeli yük;

1) Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL) 73/78 Ek I, Lahika 1’de yer alan petrol ve petrol ürünlerini,

2) IMDG Kod Bölüm 3’te verilen paketli taşınan madde ve nesneleri,

3) IMSBC Kod Lahika 1’de verilen yüklerden karakteristik tablosundaki grup kutusunda “B” ile “A ve B” ibaresi olan dökme yükleri,

4) IBC Kod Bölüm 17’de verilen tablonun “hazards (zararlılar)” başlıklı “d” sütununda “S” veya “S/P” ibaresi bulunan sıvı maddeleri,

5) IGC Kod Bölüm 19’da verilen gaz halindeki maddeleri,

ş) TMGD: Bakanlıkça yetkilendirilmiş tehlikeli madde güvenlik danışmanlarını,

t) TYUB: İdare tarafından düzenlenen ve paketli veya dökme halde tehlikeli yük elleçlemesi yapan kıyı tesisleri tarafından alınması gereken Kıyı Tesisi Tehlikeli Yük Uygunluk Belgesini,

u) Yükleme emniyeti: Gemi ambarına veya gemi güvertesine yüklenen yük taşıma biriminin veya yükün emniyetli bağlanması ve istiflenmesi ile yük taşıma birimine yüklenecek yüklerin emniyetli bağlanması ve istiflenmesini,

ü) Yükleten: Konşimento, denizyolu taşıma senedi veya çok modlu taşımacılık dokümanında “yükleten” olarak belirtilen gerçek veya tüzel kişi ile namına veya adına bir deniz nakliyat şirketiyle taşıma sözleşmesi yapılan gerçek veya tüzel kişiyi,

v) Yük ilgilisi: Tehlikeli yükün göndereni, alıcısı, temsilcisi veya taşıma işleri organizatörünü,

y) Yük taşıma birimi (CTU): Paketlenmiş veya dökme haldeki tehlikeli yüklerin taşınması için tasarlanmış ve üretilmiş; karayolu römorku, yarı römorku ve tankeri, taşınabilir tank ve çok elemanlı gaz konteyneri, demiryolu vagonu ve tank vagonu, konteyner ve tank konteynerini,

ifade eder.

(2) Bu Yönetmelikte geçen ancak bu maddede yer almayan tanımlar için mevzuatta veya taraf olduğumuz uluslararası sözleşmelerde yer alan tanımlar geçerlidir.

İKİNCİ BÖLÜM

Taşıma ve Elleçleme Faaliyetlerine İlişkin Kurallar

Kıyı tesisi tehlikeli yük uygunluk belgesi

MADDE 5 – (1) Tehlikeli yük elleçleyen kıyı tesislerinin TYUB almaları ve geçerli durumda bulundurmaları zorunludur.

(2) TYUB ücreti, elleçleme ve/veya depolama yetkisi talep edilen tehlikeli yük cinsi sayısı ile 5.000 TL çarpılarak hesaplanır. 

(3) TYUB düzenlemek için yerinde yapılan denetimin ücreti 3.500 TL’dir.

(4) TYUB’nin geçerlilik suresi üç yıldır. Bu süre sonunda tekrar denetim yapılarak ücreti karşılığında belge yenilenir.

(5) TYUB düzenlenmesine ilişkin diğer usul ve esaslar Petrol Tankerleri ve Terminalleri Uluslararası Emniyet Kılavuzu (ISGOTT), Uluslararası Gaz Tanker ve Terminal Operatörleri Birliği (SIGTTO) rehberleri, BLU Kod ve BLU Manuel ile IMO MSC.1/Circ.1216 gibi uluslararası kaynaklar da göz önüne alınarak İdarece belirlenir. 

(6) Bakanlıkça Yeşil Liman Sertifikası düzenlenerek yetkilendirilen kıyı tesislerine ilişkin hükümler saklıdır.

Tehlikeli madde güvenlik danışmanı

MADDE 6 – (1) Tehlikeli yükleri elleçleyen kıyı tesisleri, Bakanlıkça IMDG Kod kapsamında yetkilendirilmiş olan TMGD istihdam eder veya Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Kuruluşundan hizmet alır. Bu kıyı tesisleri ayrıca Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaz ve Bakanlıkça Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığı Anlaşması (ADR) kapsamında yetkilendirilmiş olan TMGD istihdam etmez ya da hizmet almazlar.

(2) IMDG Kod kapsamında yetkilendirilmiş olan TMGD’ler, görev yaptıkları veya hizmet verdikleri kıyı tesislerinin bu Yönetmelikte belirlenen sorumluluklarına yönelik olarak üçer aylık periyotlarla rapor hazırlar ve bu raporu İdareye bildirir. Raporlarda eksiklik veya yanlışlık tespit edilmesi halinde İdare veya liman başkanlığı kıyı tesisinde denetim yapmaya yetkilidir.

(3) TMGD eğitimi, sınavı, yetkilendirmesi, görev, yetki ve sorumlulukları ile ilgili hususlar Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğünce belirlenir. İdare, Bakanlıkça IMDG Kod kapsamında yetkilendirilmiş olan TMGD’ler ile ilgili ilave görev ve sorumluluk belirleyebilir.

Tehlikeli yük elleçleme rehberi

MADDE 7 – (1) Kıyı tesisleri, tehlikeli yüklerle ilgili yapılan tüm işlemlerin ve bu Yönetmelikte belirtilmiş sorumlulukların ve tedbirlerin nasıl yerine getirildiğini açıklayan prosedürleri ve tehlikeli yüklere yönelik emniyet planını içeren Tehlikeli Yük Elleçleme Rehberi hazırlar. Rehber ilgili tüm tesis personeli, kamu otoriteleri ve tesis kullanıcılarının erişimine ve bilgisine açık olacak şekilde kıyı tesisine ait web sitesinde yayımlanır.

(2) Tehlikeli Yük Elleçleme Rehberine ilişkin usul ve esaslar İdare tarafından belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sorumluluklar ve Eğitim

Genel sorumluluklar

MADDE 8 – (1) Tehlikeli yük taşıma faaliyetinde bulunan tüm tarafların genel sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:

a) Taşımacılığı emniyetli, güvenli ve çevreye zararsız şekilde yapmak, kazaları engellemek ve kaza olduğunda zararı olabildiğince aza indirmek için gerekli olan tüm önlemleri almakla yükümlüdürler.

b) Tehlikeli yüklerin taşınması sırasında meydana gelen yangın, sızıntı, döküntü gibi acil durumlarda, Tehlikeli Madde Taşıyan Gemiler İçin Acil Durum Müdahale Yöntemleri ve Acil Durum Cetvellerinin yer aldığı EmS Rehberinden faydalanırlar.

c) Tehlikeli yüklerin zararlarından etkilenen kişilere ve bu yüklerin karıştığı kazalar sonucu meydana gelen sağlık sorunlarına yönelik gerekli tıbbi ilk yardımın uygun şekilde yapılabilmesi amacıyla IMDG Kod ekinde yer alan Tıbbi İlk Yardım Rehberinden (MFAG) faydalanırlar.

Yük ilgilisinin sorumlulukları

MADDE 9 – (1) Yük ilgilisinin sorumlukları aşağıda belirtilmiştir:

a) Tehlikeli yüklerle ilgili zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri hazırlar, hazırlatır ve bu belgelerin taşıma faaliyeti süresinde yükle birlikte bulunmasını sağlar.

b) Tehlikeli yüklerin cinsine uygun şekilde sınıflandırılmasını, ambalajlanmasını, işaretlenmesini, etiketlenmesini ve levhalanmasını sağlar.

c) Tehlikeli yüklerin onaylı ambalaj ve yük taşıma birimlerine kurallara uygun ve emniyetli bir biçimde yüklenmesini, istif edilmesini ve emniyetli bağlanmasını sağlar.

Taşıyanın sorumlulukları

MADDE 10 – (1) Taşıyanın sorumlukları aşağıda belirtilmiştir:

a) Tehlikeli yüklerle ilgili zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri yük ilgilisinden talep eder ve bunların taşıma faaliyeti süresinde yükle birlikte bulunmasını sağlar.

b) Yük ilgilisi tarafından sınıflandırılan, ambalajlanan, işaretlenen, etiketlenen ve levhalandırılan tehlikeli yüklerin mevzuata uygunluğunu kontrol eder.

c) Tehlikeli yüklerin onaylı ambalaj ve yük taşıma birimleri kullanılarak kurallara uygun şekilde ambalajlandığını, yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklendiğini ve emniyetli bağlandığını kontrol eder. 

Kıyı tesisi işleticisinin sorumlulukları

MADDE 11 – (1) Kıyı tesisi işleticisinin sorumlukları aşağıda belirtilmiştir:

a) Tehlikeli yükleri taşıyan gemileri liman başkanlığının izni olmadan tesisine yanaştırmaz.

b) Tesisine yanaşacak gemiye tesis kuralları, yük elleçleme kuralları ve ilgili mevzuat kapsamında yazılı bilgi verir.

c) İdareden elleçleme izni almadığı tehlikeli yükleri elleçlemez, bu kapsamda planlama yaparak yanaşacak gemileri mağdur etmez.

ç) Tehlikeli yüklerle ilgili zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri yük ilgilisinden talep ederek bunların yükle birlikte bulunmasını sağlar. İlgili doküman, bilgi ve belgelerin yük ilgilisi tarafından sağlanamaması durumunda tehlikeli yükü tesisine kabul etmek ya da elleçlemek zorunda değildir. 

d) Yükün özelliğine göre gerekli olabilecek tüm verileri gemi ilgilisi ile paylaşarak yükleme veya boşaltma operasyonunu varılacak mutabakata göre yapar. Gemi ilgilisinin bilgisi olmadan operasyonda değişiklik yapmaz.

e) Tesisinin emniyetli çalışma kapasitesini ve hava durumu tahminlerini dikkate alarak çalışma limitlerini belirler, geminin rıhtımda emniyetli bir şekilde bağlı kalması ve elleçleme yapılması için gerekli tedbirleri alır.

f) Tesisine gelen tehlikeli yüklerin uygun şekilde sınıflandırıldığına, ambalajlandığına, işaretlendiğine, etiketlendiğine, levhalandığına ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklendiğine dair bilgiler içeren taşıma evrakını kontrol eder. 

g) Tehlikeli yüklerin elleçlenmesi ve bu elleçlemenin planlanmasında görev alan personelin gerekli eğitimleri alarak belgelendirilmesini sağlar ve belgeleri olmayan personeli bu operasyonlarda görevlendirmez.

ğ) Tesisindeki tehlikeli yük elleçleme ekipmanlarının çalışır durumda olmasını ve ilgili personelin bu ekipmanların kullanımına ilişkin eğitilmesini ve belgelendirilmesini sağlar.

h) Kıyı tesisinde iş güvenliği tedbirlerini alarak personelin tehlikeli yükün fiziksel ve kimyasal özelliklerine uygun kişisel koruyucu donanım kullanmasını sağlar.

ı) Tehlikeli yüklerle ilgili faaliyetleri, bu işlere uygun olarak tesis edilmiş rıhtım, iskele ve depolarda yapar.

i) Tehlikeli sıvı dökme yüklerin yükleme veya boşaltmasını yapacak gemiler için ayrılmış rıhtım ve iskeleleri, bu iş için uygun nitelikte tesisat ve teçhizat ile donatır.

j) Tesisine yanaşmış gemilerdeki ve tesisindeki kapalı ve açık alanlardaki tüm tehlikeli yüklerin güncel listesini tutar ve bu bilgileri, talep edilmesi halinde ilgililere verir.

k) Tesisinde elleçlediği veya geçici depoladığı tehlikeli yüklerin oluşturduğu anlık riski ve buna yönelik aldığı tedbirleri liman başkanlığına bildirir.

l) Kapalı alanlara girişte yaşanan kazalar dahil tehlikeli yüklere ilişkin kazaları liman başkanlığına bildirir.

m) İdare ve liman başkanlığı tarafından yapılan kontrol ve denetimlerde gerekli destek ve işbirliğini sağlar.

n) Geçici depolanmasına izin verilmeyen Sınıf 1 (Sınıf 1 Uyumluluk Grubu 1.4 S hariç), Sınıf 6.2 ve Sınıf 7 tehlikeli yüklerin bek