Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması

  GÜMRÜK ALACAKLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI  

ÖZET

Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7440 Sayılı Kanun 09.03.2023 tarihinde kabul edilmiş, 12.03.2023  tarihli 32130  sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak, 24’üncü maddesinde belirtilen, 11 inci ve 20 nci maddeleri 1/1/2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde, 17 nci maddesi Kanunun yayımı tarihini izleyen ayın başında, 23 üncü maddesi 1/1/2023 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,  diğer hükümleri yayımı tarihinde, yürürlüğe girmiştir. Kanun kapsamına, kesinleşmiş alacaklar, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacak asılları, İtiraz/İstinaf veya temyiz aşamasında bulunan alacaklar, kesinleşmemiş idari para cezaları, İnceleme ve tahakkuk safhasında olan işlemler, kendiliğinden yapılan beyanlar girmektedir. 7440 Sayılı Kanunun Ortak hükümler başlıklı 9 uncu maddesine göre;  (1) Bu Kanunun ilgili maddelerindeki başvuru ve Ödeme süresine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların; a) 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilgili idareye başvuruda bulunmaları, b)…Ticaret Bakanlığına… bağlı tahsil dairelerine Ödenecek tutarların ilk taksitini 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler hâlinde azami kırk sekiz eşit taksitte ödemeleri, şarttır.

Anahtar Kelimeler: Gümrük vergileri, kesinleşmiş alacaklar, kesinleşmemiş alacaklar, dava safhasında bulunan alacaklar, inceleme aşamasında bulunan alacaklar.

I. GİRİŞ

7440 sayılı kanununa genel olarak bakıldığında; 7440 sayılı Kanununun Kapsam ve Tanımlar başlıklı  1 inci maddesinin (b) fıkrasına göre; “31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takıp edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları,…hakkında uygulanır.”

7440 sayılı Kanununun Ortak Hükümler başlıklı 9 uncu maddesi  1 inci fıkrasına göre; 1) Bu Kanunun ilgili maddelerindeki başvuru ve Ödeme süresine ilişkin bükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların;

1. 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilgili idareye başvuruda bulunmaları,
2. “… Ticaret Bakanlığına, bağlı tahsil dairelerine Ödenecek tutarların ilk taksitini 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler hâlinde azami kırk sekiz eşit taksitte ödemeleri, şarttır.

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  Davadan vazgeçme başlıklı 23 üncü maddesine göre; “(1) Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve ilgili maddeler uyarınca dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gereken borçluların, Kanun hükümlerinden yararlanabilmeleri için ilgili maddelerde belirlenen başvuru sürelerinde, yazılı olarak bu iradelerini belirtmeleri şarttır. Borçlularca, Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere davadan vazgeçilmesi hâlinde idarece de ihtilaflar sürdürülmez.

(2) Davadan vazgeçme dilekçeleri EK-3’te yer alan forma uygun olarak ilgili gümrük idaresine verilir ve bu dilekçelerin gümrük idarelerine verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilir.

(3) Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçen borçluların bu ihtilaflarıyla ilgili olarak karar tarihine bakılmaksızın 12/3/2023 tarihinden sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılmaz.

(4) Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere vazgeçilen davalarda verilen kararlar ile hükmedilen yargılama gideri, avukatlık ücreti ve fer’ileri talep edilmez ve bu alacaklar için icra takibi yapılamaz. Vazgeçme tarihinden önce ödenmiş olan yargılama giderleri ve avukatlık ücretleri geri alınmaz.”

7440 Sayılı Kanununun 4  üncü maddesinin İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler başlıklı (6) ıncı fıkrasına göre; “Bu Kanunun 3 üncü maddesi ile bu madde hükmünden yararlananlar, …4458 sayılı Gümrük Kanunun uzlaşma, 5326 sayılı Kabahatler Kanunun peşin ödeme indirimi…hükümlerinden yararlanamazlar.”

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  Çeşitli hükümler başlıklı 10 uncu maddesi (2) inci fıkrasına göre;  “12/3/2023 tarihi itibarıyla; uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar da 5 ila 7 nci madde hükmünden yararlanır.”

II. GÜMRÜK ALACAKLARININ KESİNLEŞMESİ

1. Gümrük Alacaklarının İdari Anlamda Kesinleşmesi,

Gümrük Kanununun 242 inci maddesine göre; “1. Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir.

2. İdareye intikal eden itirazlar otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir.
3. İtiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itiraz süresinde yapılmış sayılır ve idarece yetkili makama ulaştırılır.
4. İtirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir.

Bu durumda;  Gümrük vergileri ve para cezalarına ilişkin olarak tebliğ edilen kararlar;

 İtiraz edilmemesi halinde, tebliğ edildiği tarihten itibaren Gümrük Kanununun 242 nci maddesinde belirtilen 15 günlük idari itiraz süresinin bitiminde,

Gümrük Kanununun 242 inci maddesi uyarınca idari itirazda bulunulması halinde, itirazın reddine ilişkin kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren bu karara karşı idari yargıya başvurma için 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda belirtilen 30 günlük sürenin bitiminde, kesinleşir.

Gümrük Kanununun 244 üncü maddesi uyarınca başvuruda bulunulması ve uzlaşılması durumunda, gümrük vergileri ile para cezaları uzlaşılan tutarlar üzerinden kesinleşir.

2. Gümrük Alacaklarının Vergi Mahkemelerinde Açılan Dava Neticesinde Kesinleşmesi

Gümrük vergileri ve para cezalarına karşı idari yollar tüketilmek zorundadır. İdari yollar tüketilmeden doğrudan vergi mahkemesine gidilemez. Gidilir ise, vergi mahkemeleri idari itiraz için gerekli, 15 günlük idari itiraz süresi içinde vergi mahkemesine gidilip gidilmediğine bakarak, 15 gün içinde vergi mahkemesine dava açılmış ise, konu hakkında merciine yani gümrük idaresine iadesine karar verir. Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü itiraz kararını inceler kısmen ya da tamamen kabul ya da reddeder.

Gümrük Ticaret ve Bölge Müdürlüklerinin Ret karına karşı yükümlüler  30 gün içinde Vergi mahkemesine iptal davası açılabilir. Bu süre içinde dava açılmaz ise, gümrük vergileri ve idari para cezaları kararları kesinleşir.

3. Dava Yoluna Başvurulması Halinde Parasal Sınır İle Gümrük Vergilerinin ve Para Cezalarının Kesinleşmesi

Vergi Mahkemesi kararlarına karşı, yükümlünün ya da gümrük idaresinin  Bölge İdare Mahkemesine(İstinaf Mahkemesi) istinaf başvurusu ya da Danıştaya temyiz yollarına başvurmaları parasal miktarla sınırlandırılmıştır.

a. Vergi Mahkemesi Kararıyla Kesinleşme

Vergi mahkemesi hâkimlerinden biri tarafından çözümlenen (tek bir hâkim tarafından çözümlenen) davalarda parasal üst sınır.2021 yılı için 55.000 TL,  2022 yılı için 77.000 TL,  2023 yılı için 171.000-TL olup,  bu parasal sınırın üstünde heyet tarafından karar verilmektedir. (2576 sayılı Kanunun 7  EK Madde 1, md. 213 sayılı VUK 298 md.)

2577 sayılı İYUK Md. 45 Maddesi 1 inci fıkrası EK 1 inci maddesi ve vergi usul kanununun  2021 için 7000 TL 2022 yılı için 9000 TL 2023 yılı için vergi mahkemesi kararları 20.000.-TL  parasal sınırı aşmayan tutarlar için kesindir. Daha açık ifade ile tek hâkim tarafından verilen  20.000TL parasal üst sınıra  kadar istinaf yoluna başvurulamayacaktır. (2577 sayılı İYUK 45/1 Maddesi, EK Madde 1, VUK 298 md.)

2023 yılı için tek hakimle verilen 20.000 TL. ye kadar Vergi Mahkeme kararları kesin olduğundan, Bölge İdare Mahkemesine(istinaf mahkemesine) gidilemeyeceğinden gümrük idareleri tarafından verilen gümrük vergileri ek tahakkuk kararları  ve idari para cezaları vergi mahkemesi kararıyla  kesinleşecektir.

b. İstinaf Mahkemesi Kararıyla Kesinleşme

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 6545 sayılı Kanun`un 19. maddesiyle değiştirilen “İstinaf” başlıklı 45. maddesinin birinci fıkrasında, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabileceği; altıncı fıkrasında, bölge idare mahkemelerinin 46. maddeye göre temyize açık olmayan kararlarının kesin olduğu belirtilmiştir.          

2577 sayılı Kanun`un 6545 sayılı Kanun`un 20. maddesiyle değiştirilen “Temyiz” başlıklı 46. maddesinin birinci fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararları ile bölge idare mahkemelerinin maddede sayılan davalar hakkında verdikleri kararların, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştay`da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebileceği kurala bağlanmıştır. Aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde, konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idarî işlemler hakkında açılan davalar hakkında bölge idare mahkemelerinin verdikleri kararlar, temyiz edilebilecek olan kararlar arasında sayılmıştır.

Yukarıda metni verilen hükümlerine göre; istinaf mahkemesi kararlarına karşı   Danıştay da temyiz yoluyla gidilemeyen parasal üst sınır. 2023 yılı için 581.000.-Türk Lirasıdır. (İYUK 45/1 Maddesi, EK Madde 1, VUK 298 md.).  2023 yılı için 581.000.-Türk Lirasını aşan İstinaf mahkemesi kararlarına karşı İstinaf Mahkemesi  kanalıyla Danıştay da temyiz yoluna başvurulabilir.

III. 7440 SAYILI KANUNDAN YARARLANAMAYACAK GÜMRÜK ALACAKLARI

1. Kesinleşerek ödenmiş/tahsil edilmiş Gümrük Alacakları

7440 sayılı Kanununa ilişkin tebliğin 22 inci maddesine göre; “ Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren alacaklara karşılık;  a) 12/3/2023 tarihinden önce tahsil edilmiş olan tutarlar,

b) Kanun kapsamında tahsil edilen tutarlar ile,

c) 20 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında yapılan tecile ilişkin olarak 6183 sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca ödenen faizlerin,

Kanun hükümlerine dayanılarak iadesi yapılmaz.” Hükümlerinden görüldüğü gibi, kesinleşmiş ve ödenmiş gümrük alacaklarına ilişkin ödeme emrine ilişkin dava açılmış ya da davadan vazgeçilmiş olsa da, ödemiş gümrük vergileri ve idari para cezaları  iade edilmeyeceğinden 7440 sayılı Kanunundan yararlanamayacaktır.

2. 7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin 10 uncu maddesin (8) inci fıkrasına göre; 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca verilen idari para cezaları Kanun kapsamında bulunmamaktadır.

Kaçakçılık konusunda, Asliye ceza Mahkemesi ya da evrakta sahtekarlıkla birlikte yapılan kaçakçılıkta ise Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen ya da verilecek  idari para cezaları 7440 sayılı kanunundan yararlanamaz.

3. 6736, 7020, 7143, 7256 ve 7326 sayılı Kanunlar kapsamında yapılandırılan alacaklar

7440 sayılı Kanununa ilişkin tebliğin 21 inci maddesine göre; “(1) Bu Tebliğ hükümleri, 3/8/2016 tarihli ve 6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun, 18/5/2017 tarihli ve 7020 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 11/5/2018 tarihli ve 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun hükümlerine göre 12/3/2023 tarihi itibarıyla taksit ödemeleri devam eden alacaklar hakkında uygulanmaz.

(2) 11/11/2020 tarihli ve 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 3/6/2021 tarihli ve 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 2 nci ve 7 nci maddelerine göre yapılandırılan ve 12/3/2023 tarihi itibarıyla ödemeleri devam eden alacaklar açısından, borçlular talep etmeleri hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanabilir. Bu takdirde, 7256 ve 7326 sayılı Kanunlar kapsamında ödenen taksitler için yapılandırma hükümleri geçerli sayılır, bu şekilde ödenmiş taksit tutarlarına tecil tarihi ile ödeme tarihi arasında geçen süre için anılan Kanunlara göre tercih edilen taksit süresine uygun katsayı uygulanır, kalan taksit tutarlarına konu alacaklar vadesinde ödenmemiş alacak kabul edilerek Kanunun ilgili hükümlerine göre yapılandırılır ve ödenmemiş taksitlere ilişkin kalan katsayı tutarlarının tahsilinden vazgeçilir.

IV-7440 SAYILI KANUNDAN  YARARLANACAK GÜMRÜK ALACAKLARI

1-7440 SAYILI KANUNDAN YARARLANACAK KESİNLEŞMİŞ GÜMRÜK ALACAKLARI

1.1-Kesinleştiği  Halde Ödenmemiş /Tahsil Edilmemiş  Gümrük Alacakları

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  4 üncü maddesine göre; “(1) 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce gümrük yükümlülüğü doğan ve gümrük idarelerince takip edilen alacaklardan, 12/3/2023 tarihi itibarıyla (bu tarih dâhil) kesinleşen;

a) Vadesi geldiği hâlde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan gümrük vergilerinin ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla gümrük vergilerine bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları ve aslı 12/3/2023 tarihinden önce ödenmiş olanlar dâhil olmak üzere asla bağlı olarak kesilen idari para cezalarının tamamının,

b) Vadesi geldiği hâlde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve 4458 sayılı Kanun ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergileri asıllarına bağlı olmaksızın kesilmiş idari para cezaları ile 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun iştirak hükümleri nedeniyle kesilmiş idari para cezalarının % 50’sinin, Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan % 50’sinin,

c) Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının % 30’u ve varsa gümrük vergileri aslının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan % 70’i ile alacak asıllarına bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacaklarının tamamının,

tahsilinden vazgeçilir.

(2) Birinci fıkranın (a) bendi kapsamındaki vergi aslının tamamının; Kanuna göre yapılandırılarak ödenmesi veya 12/3/2023 tarihinden önce ödenmiş olması durumunda vergi aslına bağlı olarak kesilen idari para cezalarının, 12/3/2023 tarihi itibarıyla kesinleşmiş olup olmadığına bakılmaksızın, tahsilinden vazgeçilir.

(3) İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk etmiş olan vergiler hakkında birinci fıkranın (a) bendi hükmü uygulanır.

(4) Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olup 12/3/2023 tarihi itibarıyla yargı kararı ile kesinleştiği hâlde mükellefe ödemeye yönelik tebligatın yapılmadığı alacaklar için mükelleflerce Kanunda öngörülen süre ve şekilde başvuruda bulunulması koşuluyla bu alacaklar da bu madde kapsamında yapılandırılır. Bu hüküm kapsamına giren alacaklar için ayrıca tebligat yapılmaz ve alacakların vade tarihi olarak Kanunun yayımı tarihi kabul edilir. Bu kapsamda yapılandırılan tutarların Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmemesi hâlinde de vade tarihinde değişiklik yapılmaz.

(5) Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır.

Örnek 1-31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce gümrük yükümlülüğü doğan ve gümrük idarelerince takip edilen alacaklardan, Gümrük Kanununa göre Gümrük İstatistik Pozisyonu yanlış beyan edilen eşya için ek tahakkuk kararı  ve bu nedenle doğan gümrük verileri içinde idari para cezası kararı  alındığını ve elektronik posta yoluyla tebliğ edildiğini ve yükümlünün elektronik posta yoluyla yapılan tebligatı fark etmemesi nedeniyle, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne itiraz etmemesi nedeniyle gümrük alacaklarının kesinleştiğini varsayalım.

Gümrük vergileri ve idari para cezalarının 15 günlük ödeme süresi ödenmemesi nedeniyle   bu defa da yükümlüye  ödeme emri gönderildiğini ve bu ödeme emrine karşı dava yoluna gidildiğini ve ödeme emrine karşı dava yoluna gidilmesi alacağın takibini durdurmadığından gümrük vergilerini ve cezalarını 12/3/2023 tarihinden önce ödemiş olması durumunda yapılandırmadan yararlanamayacaktır. 12/3/2023 tarihinden önce ödememiş  olması halinde ise yapılandırmadan yararlanabilecektir.

Örnek 2- Gümrük Kanunu’nun Akaryakıt ve Kumanya ile İlgili Hükümler başlıklı  176 ıncı maddesi hükmüne göre;  “l. Gemilerin, botların, diğer deniz taşıtlarının ve hava gemilerinin dış seferlerde kullanacakları yakıt ve yağları ile karaya çıkarılmamak şartıyla yurtdışından getirdikleri kumanyaları ithalat vergilerinden muaftır.

Gümrük Yönetmeliğinin seferin devamı sayılabilecek haller başlıklı 482 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında, “Geminin üç ay içerisinde yabancı limanlara çıkmaması halinde gümrük idaresince transit akaryakıt ve kumanyaları tespit edilerek vergileri tahsil edilir. Geminin üç ay içerisinde yabancı limanlara çıkmamasının zorunlu nedenlerden kaynaklandığının ilgili gümrük idaresine belgelendirilmesi halinde bu sürenin uzatılmasına gümrük ve muhafaza başmüdürlükleri yetkilidir.” Hükmüne göre işlem yapılan hallerde, tebliğ edilen vergilerin 15 günlük itiraz süresinin kaçırılması nedeniyle gümrük vergileri  kesinleşecektir.  Bu defa ödeme emri ile tebliğ edilmesi halinde verginin ödenmiş olması halinde, kesinleşerek ödenen vergilerin iadesi yapılmadığından,  yapılandırma kanunundan  yararlanamayacaktır.

Yukarıda belirtilen örnekte olduğu gibi, Gümrük vergilerinden muaf eşyada, gümrük vergileri tahakkuku halinde, bu gümrük vergilerinin kesinleşmesi halinde,  ödenmemiş olsa dahi muaf eşyada “ceza uygulanmamış olması” nedeniyle herhangi bir şekilde gümrük vergilerinin tahsilinden vazgeçilmemektedir.  Ancak yapılandırmanın taksitle ödemelerinden yararlanabilecektir. 

2-7440 SAYILI KANUNDAN YARARLANACAK KESİNLEŞMEMİŞ GÜMRÜK ALACAKLARI

2.1-Kesinleşmemiş Veya Dava Safhasında Bulunan Alacak Asılları

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  5 inci maddesine göre;  (1) 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce gümrük yükümlülüğü doğan ve 12/3/2023 tarihi itibarıyla;

a) İlk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda; gümrük vergilerinin % 50’si ile,

b) Bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın,

Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla gümrük vergilerinin kalan % 50’si ile faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilir.

(2) 12/3/2023 tarihi itibarıyla gümrük vergilerine ilişkin gümrük yükümlülüğü doğmuş ve idari itiraz süresi geçmemiş veya idari itiraz mercilerine intikal etmiş bulunan tahakkuklar hakkında da birinci fıkra hükmü uygulanır.

2.2- Kesinleşmemiş İdari Para Cezaları

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  7 inci maddesine göre;  (1) 12/3/2023 tarihi itibarıyla sadece gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin dava açılmış olması hâlinde;

a) Asla bağlı cezaların, gümrük vergilerinin 12/3/2023 tarihinden önce ödenmiş olması veya 4 üncü maddeye ilişkin olarak Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla tamamının,

b) Asla bağlı olmaksızın kesilen gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarından 5 inci maddede belirtilen safhada olanlarda cezanın %25’inin, 6 ncı maddenin ikinci fıkrasının; (a) bendinde belirtilen safhada olanlarda cezanın %10’unun, (b) bendinde belirtilen safhada bulunanlarda tasdik edilen ceza tutarının %50’sinin, terkin edilen cezanın % 10’unun Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların,

c) Asla bağlı olmaksızın kesilen gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin verilen en son kararın bozma kararı olması hâlinde cezanın %25’inin, kısmen onama kısmen bozma kararı olması hâlinde, onanan kısmın tasdik veya tadilen tasdike ilişkin karar olması halinde tasdik edilen cezanın %50’sinin, terkin edilen cezanın %10’unun, bozulan kısmın % 25’inin Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların,

ç) Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezaları ile ilgili olarak 5 inci maddede belirtilen safhada olanlarda cezanın % 15’inin, 6 ncı maddenin ikinci fıkrasının; (a) bendinde belirtilen safhada olanlarda cezanın % 5’inin, (b) bendinde belirtilen safhada bulunanlarda tasdik edilen ceza tutarının % 30’unun, terkin edilen cezanın % 5’inin, verilen en son kararın bozma kararı olması hâlinde cezanın % 15’inin, kısmen onama kısmen bozma kararı olması hâlinde; onanan kısmın tasdik veya tadilen tasdike ilişkin karar olması hâlinde tasdik edilen cezanın % 30’unun, terkin edilen cezanın % 5’inin, bozulan kısmın %15’inin, Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların,

tahsilinden vazgeçilir.

(2) 12/3/2023 tarihi itibarıyla idari itiraz süresi henüz geçmemiş veya idari itiraz mercilerine intikal ettirilmiş veya dava açma süresi henüz geçmemiş sadece gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin;

a) Asla bağlı cezaların, gümrük vergilerinin 12/3/2023 tarihinden önce ödenmiş olması veya 4 üncü maddeye ilişkin olarak Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla tamamının,

b) Asla bağlı olmaksızın kesilen gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarının % 25’inin Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların,

c) Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezalarının %15’inin Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların,

tahsilinden vazgeçilir.

2.3-İtiraz/istinaf veya temyiz aşamasında bulunan alacaklar

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  6 ıncı maddesine göre;  (1) 12/3/2023 tarihi itibarıyla ilgisine göre istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda, bu maddeye göre ödenecek alacak asıllarının tespitinde, 12/3/2023 tarihi itibarıyla tahakkukun bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınır.

(2) 12/3/2023 tarihinden önce verilmiş en son kararın;

a) Terkine ilişkin karar olması hâlinde, ilk tahakkuka esas alınan gümrük vergilerinin % 10’u ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, gümrük vergilerinin kalan % 90’ının faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve alacak aslına bağlı olarak kesilen idari para cezalarının tamamının,

b) Tasdik veya tadilen tasdike ilişkin karar olması hâlinde, tasdik edilen gümrük vergilerinin tamamı, terkin edilen gümrük vergilerinin %10’u ile bu tutarlara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, terkin edilen gümrük vergilerinin kalan %90’ı, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve alacak aslına bağlı olarak kesilen idari para cezalarının tamamının,

tahsilinden vazgeçilir. Ancak, verilen en son kararın bozma kararı olması hâlinde 5 inci madde hükmü, kısmen onama kısmen bozma kararı olması hâlinde ise onanan kısım için bu fıkranın (b) bendi, bozulan kısım için 5 inci madde hükmü uygulanır.

2.4-İnceleme Ve Tahakkuk Safhasında Olan İşlemler

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  8 inci  maddesine  göre;  (1) 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce gümrük yükümlülüğü doğan ve 12/3/2023 tarihinden önce;

a) Başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan 4458 sayılı Kanun kapsamında yapılan gümrük incelemeleri ile ek tahakkuk işlemlerine devam edilir. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tahakkuk eden;

1) Vergilerin % 50’si ile bu tutara gecikme faizi yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra kararın tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının,

2) Vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın % 25’inin,

3) Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş cezalarda cezanın % 15’inin ve varsa gümrük vergileri aslının % 50’si ile bu tutara gecikme faizi yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra kararın tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının,

kararın tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksitin tebliği izleyen aydan başlamak üzere aylık dönemler halinde on iki eşit taksitte ödenmesi şartıyla vergi aslının %50’sinin, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın % 75’inin, eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş cezalarının % 85’inin, gümrük vergilerine 12/3/2023 tarihine kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilir. Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen süre içinde tebliğ edilen kararlar için Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının üçüncü cümlesi uygulanır.

b) Tamamlandığı hâlde, 12/3/2023 tarihinde ya da bu tarihten sonra gümrük idaresine intikal eden müfettiş raporları üzerine gerekli ek tahakkuk ve tebliğ işlemleri yapılır. Yapılan tahakkuk üzerine (a) bendinde belirtilen şekilde belirlenen tutarın, aynı bentte belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanılır.

(2) Birinci fıkranın (a) bendi hükümlerinden yararlanılabilmesi için incelemeye başlama tarihi olarak görevlendirmeye ilişkin Bakanlık Makamı Onay tarihi, Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü Kontrol Şubelerince yapılan incelemeler ile diğer incelemeler için görevlendirme tarihi esas alınır.

(3) Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü Kontrol Şubelerince yapılan incelemeler ile diğer incelemelerden 12/3/2023 tarihinden önce tamamlananlar için birinci fıkranın (a) bendi uygulanır.

(4) Birinci fıkranın (b) bendi hükümlerinden yararlanılabilmesi için rapor tarihinin 12/3/2023 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olması gerekir.

2.5-Kendiliğinden Yapılan Beyanlar

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  9 uncu  maddesine  göre; (1) 4458 sayılı Kanuna ve ilgili diğer kanunlara göre tahakkuku ve tahsili gerektiği hâlde yükümlü tarafından beyan edilmeyen aykırılıkların gümrük idaresinin tespitinden önce kendiliğinden bildirilmesi durumunda, gümrük vergilerinin tamamı ile hesaplanacak faiz yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla faizlerin ve idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilir. Bu fıkra, gümrük vergi alacağının söz konusu olduğu gümrüklenmiş değere bağlı idari para cezalarını da kapsar.

(2) Birinci fıkra kapsamındaki aykırılıkların gümrük vergileri asıllarına bağlı olmaksızın gümrüklenmiş değere bağlı olanlar dâhil sadece idari para cezası gerektirmesi ve bunların gümrük idaresinin tespitinden önce Kanunda belirtilen şekilde başvurulmak suretiyle kendiliğinden bildirilmesi durumunda, söz konusu idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilir.

(3) Bu maddenin uygulanmasında 4458 sayılı Gümrük Kanununun 234 üncü maddesinin üçüncü fıkrası ve 235 inci maddesinin altıncı fıkrası hükümleri dikkate alınmaz.

2.6-Gümrük İdaresine İntikal Eden Müfettiş Raporları

7440 Sayılı Kanun Kanunun 4 üncü maddesinin (8) inci fıkrası  b) bendine göre; Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak bu Kanunun yayımı tarihinden önce tamamlandığı hâlde, bu tarihte ya da bu tarihten sonra gümrük idaresine intikal eden müfettiş raporları üzerine gerekli ek tahakkuk ve tebliğ işlemleri yapılır, Yapılan tahakkuk üzerine bu fıkranın (a) bendinde belirtilen şekilde belirlenen tutarın, aynı bentte belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılır.

Kanunun 4 üncü maddesinin (9) inci fıkrasına göre;  Bu madde(Kanunun 4 üncü maddesi) hükümlerinden yararlanılabilmesi için madde kapsamında ödeme başvurusunda bulunulan alacağa ilişkin dava açılmaması şarttır.

7440 Sayılı Kanununun 4  üncü maddesi İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler başlıklı (6) ıncı maddesine göre; “Bu Kanunun 3 üncü maddesi ile bu madde hükmünden yararlananlar, …4458 sayılı Kanunun uzlaşma, 5326 sayılı Kanunun peşin ödeme indirimi…hükümlerinden yararlanamazlar.”

4458 sayılı Kanuna ve ilgili diğer kanunlara göre tahakkuku ve tahsili gerektiği hâlde yükümlü tarafından beyan edilmeyen aykırılıkların gümrük idaresinin tespitinden önce kendiliğinden bildirilmesi durumunda, gümrük vergilerinin tamamı ile hesaplanacak faiz yerine bu Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla faizlerin ve idari para cezalarının tamamının, tahsilinden vazgeçilir.

V-YAPILANDIRMADA ÖDEME VE TAKSİTLENDİRMEDE KATSAYI UYGULAMASI

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  19 uncu  maddesine  göre;  “(1) Kanun hükümlerine göre hesaplanan tutarlar peşin veya taksitler hâlinde ödenebilir.

(2) Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaz ve;

a) Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların (Kanunun 4 üncü maddesine göre hesaplanan gecikme faizi dâhil) % 90’ının tahsilinden vazgeçilir.

b) Yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %50 indirim yapılır.

(3) Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla borçluların başvuru sırasında on iki, on sekiz, yirmi dört, otuz altı veya kırk sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.

(4) Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;

a) On iki eşit taksit için (1,09),

b) On sekiz eşit taksit için (1,135),

c) Yirmi dört eşit taksit için (1,18),

ç) Otuz altı eşit taksit için (1,27),

d) Kırk sekiz eşit taksit için (1,36),

katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır. Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir. Ancak tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilir.

(5) Kanun kapsamındaki alacaklarla ilgili olarak mevzuatlarında yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla taksit ödeme süresince zamanaşımı süreleri işlemez.

VI- 7440 Sayılı Kanununun dan Yararlanılmasının Onaylanmış Kişi Statüsü (OKS) ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS)’ne Etkileri

Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesinin Geri Alınması

Gümrük Yönetmeliğinin Onaylanmış kişi statüsü için gereken genel koşullar başlıklı 23 üncü maddesi 1 inci fıkrası  (b) bendine göre;  “Yetkilendirilmiş gümrük müşaviriyle onaylanmış kişi statüsü başvurusunun ön incelemesi için sözleşme yapıldığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, her bir dönem içerisinde vergi kaybına neden olan gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle, haklarında Kanunun 234 ila 238 inci maddeleri uyarınca Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrasında öngörülen usulsüzlük cezasının üç katını aşan tutarda düzenlenmiş ceza kararı toplam sayısının, beşten fazla olmak koşuluyla, her bir dönemde işlem gören ithalat ve ihracata ilişkin gümrük beyannamesi toplam sayısının yüzde birini aşmaması,… koşullarının tamamının sağlanması gerekir.”

Gümrük Yönetmeliğinin 26 ıncı maddesi 2 inci fıkrasına göre; “Onaylanmış kişi statü belgesinin düzenlenme tarihini takip eden on iki aylık dönem içinde 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (b), (c) ve (ç) bentlerinde veya belgenin geçerlilik süresi içinde aynı fıkranın diğer bentlerinde belirtilen genel koşullardan herhangi birinin veya 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen özel koşulun ortadan kalktığının öğrenilmesi ya da belge sahibince talep edilmesi halinde, onaylanmış kişi statü belgesi geri alınır.”

Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin yukarıda metni verilen 5 inci maddesindeki cezalar, Bu Yönetmelik uyarınca sertifika almaya hak kazanılması için aranan ceza koşullarını göstermekte olup, koşullardan ceza karar sayısı koşulunun  kaybedilmesi halinde, YYS sertifikası duruma göre  askıya alınmakta, geri alınmakta ya da iptal edilmektedir.

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  Davadan vazgeçme başlıklı 23 üncü maddesine göre; (1) Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve ilgili maddeler uyarınca dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gereken borçluların, Kanun hükümlerinden yararlanabilmeleri için ilgili maddelerde belirlenen başvuru sürelerinde, yazılı olarak bu iradelerini belirtmeleri şarttır. Borçlularca, Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere davadan vazgeçilmesi hâlinde idarece de ihtilaflar sürdürülmez.

(2) Davadan vazgeçme dilekçeleri EK-3’te yer alan forma uygun olarak ilgili gümrük idaresine verilir ve bu dilekçelerin gümrük idarelerine verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilir.

(3) Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçen borçluların bu ihtilaflarıyla ilgili olarak karar tarihine bakılmaksızın 12/3/2023 tarihinden sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılmaz.

(4) Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere vazgeçilen davalarda verilen kararlar ile hükmedilen yargılama gideri, avukatlık ücreti ve fer’ileri talep edilmez ve bu alacaklar için icra takibi yapılamaz. Vazgeçme tarihinden önce ödenmiş olan yargılama giderleri ve avukatlık ücretleri geri alınmaz.

7440 Sayılı Kanununun 4  üncü maddesi İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler başlıklı (6) ıncı maddesine göre; “Bu Kanunun 3 üncü maddesi ile bu madde hükmünden yararlananlar, …4458 sayılı Gümrük Kanunun uzlaşma, 5326 sayılı Kabahatler Kanunun peşin ödeme indirimi…hükümlerinden yararlanamazlar.”

7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğin  Çeşitli hükümler başlıklı 10 uncu maddesi (2) inci fıkrasına göre;  12/3/2023 tarihi itibarıyla; uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar da 5 ila 7 nci madde hükmünden yararlanır.

7440 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve ilgili maddeler uyarınca dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları 4458 sayılı Gümrük Kanunun uzlaşma, 5326 sayılı Kabahatler Kanunun peşin ödeme indirimi hükümlerinden yararlanılamaması, 7440 sayılı kanunda belirtilen şartların yerine getirilmesi halinde, idari para cezaların tamamından ya da bir kısmının tahsilinden vazgeçilmiş olması, 7440 sayılı Kanunda YYS ve OKS sertifikası sahibi firmaların kanunundan yararlanmaları halinde sertifikalarının etkileneceğine ilişkin bir hüküm bulunmaması ve ayrıca 7440 sayılı Kanununun normlar hiyerarşisi açısından Gümrük Yönetmeliğinin 23 üncü maddesi  ile Uzlaşma Yönetmeliğinin 19 uncu maddesi kendilerine göre    üst hukuk normu olan 7440 sayılı yasaya aykırı olamayacağı dikkate alınarak konuyu değerlendirdiğimizde;

7440 sayılı yasayı incelediğimizde, OKS ve YYS belgelerinin idari para cezalarından etkilenmesini düzenleyen, Uzlaşmadan vaz geçilmesi, Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan yükümlülerin/borçluların ilgili maddeler uyarınca dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları ve ilgili maddelerde belirlenen başvuru sürelerinde, yazılı olarak bu iradelerini belirtmeleri şarttır. Borçlularca, Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere davadan vazgeçilmesi hâlinde idarece de ihtilaflar sürdürülmez. Ayrıca, yasadan yararlanılması halinde idari para cezasının tamamından ya da bir kısmının tahsilinden vazgeçilmiş olması hallerini birlikte değerlendirdiğimizde; kanaatimizce  yasadan yararlanılması halinde OKS ve YYS belgelerinin etkilenmeyeceğini düşünmekteyiz. Ancak yine de OKS ve YYS belgelerinin etkilenip etkilenmeyeceği hususunda gümrük idaresinden görüş alınarak işlem yapılması hak kayıplarını önleyecektir.

VII- SONUÇ

Yeniden yapılandırma kanunu 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce gümrük yükümlülüğü doğan ve gümrük idarelerince takip edilen alacaklardan, 12/3/2023 tarihi itibarıyla (bu tarih dâhil),  kesinleşen ve ödenmemiş gümrük vergileri ve cezaları, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacak asılları, kesinleşmemiş idari para cezaları, İtiraz/istinaf veya temyiz aşamasında bulunan alacaklar, İnceleme ve Tahakkuk Safhasında Olan İşlemler, kendiliğinden yapılan beyanlar  ve gümrük idaresine intikal eden müfettiş raporları üzerine yapılan ek tahakkuk ve idari para cezaları  kanunun kapsadığı dönemler dikkate alınarak belirtilen süre ve şekilde yararlanabilecektir.

Kesinleşmiş ve ödenmiş gümrük vergileri ve idari para cezaları ise iade edilemeyeceğinden yasadan yararlanamamaktadır. 

7440 sayılı yasayı incelediğimizde, OKS ve YYS belgelerinin idari para cezalarından etkilenmesini düzenleyen, Uzlaşmadan vaz geçilmesi, Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan yükümlülerin/borçluların ilgili maddeler uyarınca dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları ve ilgili maddelerde belirlenen başvuru sürelerinde, yazılı olarak bu iradelerini belirtmeleri şarttır. Bunların yanında, borçlularca, Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere davadan vazgeçilmesi hâlinde idarece de ihtilaflar sürdürülmez.

Yasadan yararlanılması halinde idari para cezasının tamamı ya da bir kısmının tahsilinden vazgeçilmiş olması hallerini birlikte değerlendirdiğimizde; kanaatimizce  yasadan yararlanılması halinde OKS ve YYS belgelerinin idari para cezalarından etkilenmeyeceğini düşünmekteyiz. Ancak yine de idari para cezaları yönüyle 7440 sayılı yasadan yararlanılmasının OKS ve YYS belgelerinin etkilenip etkilenmeyeceği hususunda gümrük idaresinden görüş alınarak işlem yapılmasının hak kayıplarını önleyeceğini değerlendirmekteyiz.

7440 yasadan yararlanması halinde idari para cezaları yönüyle OKS ve YYS belgelerini etkileyip etkilemediği konusunda hukuki bir düzenleme yapılmasının, hukuki tartışmaları ortadan kaldıracağı gibi, yasadan yararlanma süreleri dolmadan beklenen acil bir ihtiyaç olduğu da gözlemlenmektedir.

Sefa YAYLA (Emekli Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi)

YARARLANILAN KAYNAKLAR

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu
• Kabahatler Kanunu
• 7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun
• 7440 Sayılı Kanun Kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğ
• Gümrük Yönetmeliği
• Uzlaşma Yönetmeliği

---