Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü

   Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü     

ÖZET

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, faydalanmalarına izin verilir:

a) Eksik beyan usulü,

b) Kısmi teminat uygulaması.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine beyanın kontrolüne ilişkin aşağıdaki kolaylaştırmalardan ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:

a) Yeşil hat uygulaması,

b) Beyannamenin belge kontrollerine tabi tutulması halinde kontrollerinin öncelikle yapılması,

c) Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması halinde muayenenin öncelikle yapılması.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkışta aşağıdaki emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:

a) Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı,

b) Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin azaltılması ve bu kontrollerin öncelikle yapılması,

– Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, izinli gönderici yetkisine sahip olmaları koşuluyla, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı uygulamasından yararlanma izni verilir.

– Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanmalarını, talep etmeleri ve o uygulamaya ilişkin ilgili ek koşul veya koşulları da sağlamaları halinde izin verilir. Bunlar:

a) Götürü teminat uygulaması,

b) Onaylanmış ihracatçı yetkisi kapsamında; 1) A.TR Dolaşım Belgelerini Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından düzenleme ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmaksızın düzenleyebilme izni, 2) Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR. MED fatura beyanı düzenleyebilme izni, 3) İhracatta yerinde gümrükleme izni,

c) İzinli gönderici yetkisi,

ç) İzinli alıcı yetkisi,

d) İthalatta yerinde gümrükleme izni.

Anahtar kelimeler: Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası, Kısmi teminat, Götürü teminat, İhracatta yerinde gümrükleme izni, İzinli gönderici yetkisi, İzinli alıcı yetkisi, İthalatta yerinde gümrükleme izni, …

GİRİŞ

1) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, aşağıdaki koşulları sağlamak şartıyla, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne ek olarak YYS-I statüsü verilir. Bu Şartlar:

a) İmalatçı olmak.

b) YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

c) YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde ortalama olarak en az elli işçi istihdam ediyor olmak veya YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari on milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, aşağıdaki koşulları sağlamak şartıyla, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne ek olarak YYS-II statüsü verilir. Bu Koşullar:

a) İmalatçı olmak.

b) YYS-II statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari bir milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

c) YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde ortalama olarak en az otuz işçi istihdam ediyor olmak veya YYS-II statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

3) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen koşulun tevsikine ilişkin 10.maddenin yirmi üçüncü fıkrasının (a) bendinde sayılan belgelerden birinin 11 inci veya 18.madde uyarınca yapılacak başvuru sırasında ibrazı gerekir.

4) Birinci fıkranın (b) bendi ile ikinci fıkranın (b) bendinin uygulanmasında, dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla ihracat yapılması durumunda, bağlı bulunulan ihracatçı birliği kayıtlarına göre Türkiye İhracatçılar Meclisi veya ihracatçı birliklerince onaylı belgede kayıtlı ihracat tutarlarından dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla yapıldığı tespit edilen ihracat tutarları da grup ithalatçısı/grup imalatçısının ihracatı olarak kabul edilir ve bu firmaların başvurusunda dikkate alınır.

a) Başvuru sahibinin mali yapısının başvuru yılından önceki üç yıl esas alınmak suretiyle, yeminli mali müşavir tarafından incelenerek, olumlu görüşle rapora bağlanmış olması gerekir.

b) (a) fıkrasının uygulanmasında Ocak ilâ Mart ayları içerisinde yapılacak başvurularda bir önceki yıla ilişkin mali tabloların tamamlanamamış olması halinde, yeminli mali müşavir tarafından yapılacak incelemede başvuru yılından önceki ikinci, üçüncü ve dördüncü yıl esas alınır.

c) Bu maddenin uygulanmasında, mali yeterlilik, başvuru sahibinin iştigal ettiği iş alanının özellikleri de göz önüne alındığında, taahhütlerini karşılamaya yeterli bir mali durumda bulunmasını ve hakkında iflas veya konkordato işlemleri başlatılmamış olmasını ifade eder.

I- YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜ VE KAPSAMI

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü ve Kapsamı:

1) Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nin 5 ilâ 8.maddelerinde belirlenmiş koşulları sağlayan, gümrük mevzuatına göre serbest bölgeler dâhil Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ve en az üç yıldır fiilen faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile 9.maddede belirtilen kamu kurum ve kuruluşlarına gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan ve Türkiye Gümrük Bölgesine eşya giriş ve çıkışı sırasında yapılan emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan yararlanmak üzere yetkilendirilmiş yükümlü statüsü tanınır.

2) Sertifika sahibi şirketin, devir veya birleşme suretiyle tüzel kişiliğinin sona ermesi durumunda yeni kurulan ya da sertifika sahibi şirketi devralan tüzel kişiliğin yapacağı sertifika başvurusunda en az üç yıldır fiilen faaliyette bulunma şartı aranmaz.

3) Sertifika sahibi şirketin, sertifika sahibi bir başka şirkete devir suretiyle katılması veya sertifika sahibi bir başka şirketle yeni bir tüzel kişilik altında birleşmesi durumunda, yeniden sertifika başvurusunda bulunulmaz, ancak durum sertifikayı düzenlemiş olan bölge müdürlüğüne bildirilir.

4) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, faydalanmalarına izin verilir: a) Eksik beyan usulü, b) Kısmi teminat uygulaması.

5) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine beyanın kontrolüne ilişkin aşağıdaki kolaylaştırmalardan ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:

a) Yeşil hat uygulaması,

b) Beyannamenin belge kontrollerine tabi tutulması halinde kontrollerinin öncelikle yapılması,

c) Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması halinde muayenenin öncelikle yapılması.

6) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkışta aşağıdaki emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:

a) Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı,

b) Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin azaltılması ve bu kontrollerin öncelikle yapılması,

7) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, izinli gönderici yetkisine sahip olmaları koşuluyla, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı uygulamasından yararlanma izni verilir.

8) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanmalarına, talep etmeleri ve o uygulamaya ilişkin ilgili ek koşul veya koşulları da sağlamaları halinde izin verilir:

a) Götürü teminat uygulaması,

b) Onaylanmış ihracatçı yetkisi kapsamında; 1) A.TR Dolaşım Belgelerini Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından düzenleme ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmaksızın düzenleyebilme izni, 2) Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme izni, 3) İhracatta yerinde gümrükleme izni,

c) İzinli gönderici yetkisi,

ç) İzinli alıcı yetkisi,

d) İthalatta yerinde gümrükleme izni.

9) Adına sertifika düzenlenen gerçek ve tüzel kişilere bu sertifika kapsamında tanınan hak ve uygulamalardan, bizzat bu kişilerce yararlanılır. Söz konusu haklar ile uygulamalardan yararlanma yetkisi başka kişilere kullandırılamaz.

10) Sertifika kapsamında tanınan hak, uygulama ve kolaylaştırmalardan yalnızca sertifikanın geçerli olduğu sürece yararlanılabilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 4.maddesi).

– Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahipleri adına tescilli beyannamelere ilişkin kontroller öncelikli olarak yapılır (Gümrük Yönetmeliği’nin 180.maddesi).

II- YYS-I  VE YYS-II STATÜLERİ

1) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, aşağıdaki koşulları sağlamak şartıyla, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne ek olarak YYS-I statüsü verilir. Bu koşullar:

a) İmalatçı olmak.

b) YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

c) YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde ortalama olarak en az elli işçi istihdam ediyor olmak veya YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari on milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, aşağıdaki koşulları sağlamak şartıyla, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne ek olarak YYS-II statüsü verilir. Bu şartlar:

a) İmalatçı olmak.

b) YYS-II statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari bir milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

c) YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde ortalama olarak en az otuz işçi istihdam ediyor olmak veya YYS-II statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.

3) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen koşulun tevsikine ilişkin 10.maddenin yirmi üçüncü fıkrasının (a) bendinde sayılan belgelerden birinin 11 inci veya 18.madde uyarınca yapılacak başvuru sırasında ibrazı gerekir.

4) Birinci fıkranın (b) bendi ile ikinci fıkranın (b) bendinin uygulanmasında, dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla ihracat yapılması durumunda, bağlı bulunulan ihracatçı birliği kayıtlarına göre Türkiye İhracatçılar Meclisi veya ihracatçı birliklerince onaylı belgede kayıtlı ihracat tutarlarından dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla yapıldığı tespit edilen ihracat tutarları da grup ithalatçısı/grup imalatçısının ihracatı olarak kabul edilir ve bu firmaların başvurusunda dikkate alınır (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 4/A.maddesi).

Sertifikanın geçerlilik süresi:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenlendiği tarihten sonraki ilk iş gününde geçerli hale gelir.

2) 154 ilâ 156.madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası süresiz olarak geçerlidir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 16.maddesi). 

Yetkilendirilmiş Yükümlü Logosu:

1) Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği uyarınca adlarına yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenlenen kişiler, bu sertifikanın geçerliliği süresi boyunca Ticaret Bakanlığının kurumsal internet sayfasında duyurulan örneğe uygun yetkilendirilmiş yükümlü logosunu ticari ve diğer faaliyetlerinde kullanabilirler.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü logosu, logonun şekli, renkli basımlarda rengi gibi unsurları değiştirilmek suretiyle kullanılamaz.

3) Adlarına düzenlenmiş geçerli bir yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası olmayan kişilerce, yetkilendirilmiş yükümlü logosunun veya bu logoyu açıkça anımsatan logoların ticari faaliyetlerinde kullanılması veya Ticaret Bakanlığından izin alınmaksızın başka amaçlarla kullanılması halinde, haklarında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 56.maddesi uyarınca işlem yapılır (1 Sayılı Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılmasına İlişkin Gümrük Genel Tebliğin 3.maddesi).

III- YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ SERTİFİKASI KAPSAMI UYGULAMA VE KOLAYLAŞTIRMALAR 

A) EKSİK BEYAN USULÜ

İhracat Rejiminde Eksik Beyan:

1) Gümrük idareleri, onaylanmış kişi statü belgesi veya yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilerin beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmediği ve/veya beyannameye yazılması gereken bazı bilgilerin yazılmadığı gümrük beyanını, 154.maddede yer alan hükümlere uyulması kaydıyla kabul edebilir.

2) Gümrük idaresi, eşyaya ilişkin basitleştirilmiş beyanın yürürlükteki mevzuat hükümleri çerçevesinde gerekli görülen bütün bilgileri içermesi halinde tamamlayıcı beyanın sunulmasını istemekten vazgeçebilir. (Gümrük Yönetmeliği’nin 153.maddesi).

Eksik Beyan Usulüne Konu Olabilecek Belgeler:

1) Sertifika sahibi kişilerce, Gümrük Yönetmeliğinin 143, 154 ve 163.maddelerinde belirtilen koşullar saklı kalmak kaydıyla, aşağıda sayılan belgelerin bir ya da daha fazlası beyannamenin tescilinden sonra temin edilmek üzere beyanda bulunulabilir. Bu belgeler:

a) Fatura,

b) A.TR Dolaşım Belgesi,

c) Menşe ispat belgeleri,

ç) Teslim şekli gereği ibrazı gereken navlun makbuzu ve sigorta poliçesi,

d) İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde ibrazı gereken işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu.

2) Birinci fıkrada sayılan belgeler beyannamenin tescil anında hazır olmakla birlikte temin edilmemiş olan belgelerdir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 19.maddesi). 

Eksik Beyanı Tamamlama Süresi ve Ek Süre Verilmesi:

1) Gümrük Yönetmeliğinin 114.maddesinin üçüncü fıkrası hükmü saklı kalmak üzere, 19.maddede sayılan belgelerden bir veya daha fazlası sonradan temin edilmek üzere beyanda bulunulması durumunda bu belgelerin, eksik belgeyle beyan edilmek istenen eşyaya ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde gümrük beyannamesinin tescil edildiği gümrük müdürlüğüne ibraz edilmeleri gerekir.

2) İndirimli veya sıfır oranında gümrük vergisinin uygulanması için gereken belgelerin eksikliği durumunda, eksik belgeyle beyan edilmek istenen eşyanın indirimli veya sıfır oranında vergilendirileceği konusunda yeterli nedenlerin olması koşuluyla, birinci fıkrada belirtilen süre içinde beyan sahibinin talebi üzerine gümrük müdürlüğünce söz konusu belgenin ibrazı için üç ayı geçmeyecek şekilde ek süre verilebilir.

3) Tamamlanacak eksik beyanın gümrük kıymeti ile ilgili olması ve beyanın tamamlanmasının daha uzun bir süre gerektirdiğinin kanıtlanması durumunda, gümrük müdürlüğünce üç aydan uzun bir ek süre belirlenebilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 20.maddesi). 

Eksik Beyanın Yeşil Hatta İşlem Görmesi: Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişilerin yeşil hatta işlem gören eksik beyan usulüne konu beyannamelerine ilişkin belgeler gümrük idaresine ibraz edilmez. Bu belgeler gümrük idaresince istenildiğinde ibraz edilmek üzere muhafaza edilir Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 21.maddesi).

Vergi Tahakkuku Ve Teminat İşlemleri:

1) 32 ilâ 43.maddeler kapsamında götürü teminat uygulamasından yararlanan sertifika sahibi kişilerce, indirimli veya sıfır oranında vergi uygulaması ile muafiyet hükümlerinin uygulanmasına ilişkin belge eksikliği nedeniyle eksik beyan usulünden yararlanılmak istenilmesi durumunda, vergi tahakkuku beyana göre indirimli veya sıfır oranında vergi uygulaması ile muafiyet hükümlerine göre yapılır.

2) 32 ilâ 43.maddeler kapsamında götürü teminat uygulamasından yararlanılmadığı durumlarda, bu uygulamadan yararlanmak istemeyen ya da götürü teminat uygulamasından yararlanma hakkı bulunmayan sertifika sahiplerince, indirimli veya sıfır oranında vergi ile muafiyet hükümlerinin uygulanmasına ilişkin belge eksikliği nedeniyle eksik beyan usulü için normal oranların uygulanması sonucu bulunacak miktar ile indirimli veya sıfır oranında vergi ile muafiyet hükümlerinin uygulanması sonucu bulunacak miktar arasındaki fark için gümrük idarelerince teminat istenir. Söz konusu eksik belgelerin faks veya fotokopisinin ibrazı halinde teminat aranmayıp beyana göre işlem yapılır.

3) Bir ve ikinci fıkralar uyarınca eksik beyan uygulamasından yararlanan kişilerce eksik belgelerin süresi içinde gümrük idaresine sunulmaması veya 24.maddenin beşinci fıkrasının uygulandığı durumlarda Ek-9’da yer alan eksik belge tamamlama formu ibraz edilerek eksik belgelerin tamamlandığına ilişkin bildirimde bulunulmaması halinde, cezai hükümler saklı kalmak kaydıyla, normal oranların uygulanması sonucu tahakkuk ettirilen ithalat vergilerine göre eksik ödenen vergiler ile Kanunun 207.maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammının yükümlüye tebliğ edildiği tarihi takip eden on beş gün içinde ödenmesi zorunludur.

Aksi takdirde, alınması gereken vergiler ve gecikme zammı ile ceza tutarı varsa yükümlünün teminatından çözülerek irada kaydedilir, yoksa 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 55 ve bulunması halinde 56.maddeleri uyarınca tahsil işlemlerine başlanır (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 23.maddesi). 

Eksik Belgelerin Tamamlanması:

1) Eksik belge veya belgeler, ek süreler dâhil süresi içinde, Ek-9’da yer alan eksik belge tamamlama formu ile birlikte beyannamenin tescil edildiği gümrük müdürlüğüne sunulur.

2) Gümrük müdürlüğünce yapılan incelemede eksik belgelerin süresi içinde ve eksiksiz olarak ibraz edildiğinin anlaşılması durumunda, BİLGE sistemine söz konusu gümrük beyannamesi kapsamındaki eksik belgelerin tamamlandığı bilgisi girilir.

3) Eksik belgelerin süresi içinde ibraz edilmediğinin anlaşılması durumunda sertifika sahibi yazılı olarak uyarılır ve hakkında Kanunun 241.maddesinin birinci fıkrası tatbik edilerek 26.madde uyarınca işlem yapılmak üzere, sertifikanın düzenlendiği bölge müdürlüğüne bildirimde bulunulur.

4) Eksik belgelerin tamamlanmasından sonra beyana göre işlem yapılan eşyaya ilişkin ithalat vergilerinin eksik tahakkuk ettirildiğinin anlaşılması halinde, bunlar için ek tahakkuk yapılır. Ayrıca şartlar gerektiriyorsa Kanunun 234.maddesi uyarınca ceza tatbik edilir.

5) Eksik belgeyle yapılan beyanın yeşil hatta işlem görmesi halinde birinci fıkra uyarınca belge asılları veya örnekleri gümrük idaresince ayrıca istenilmedikçe ibraz edilmez. Ancak eksik belgelerin tamamlandığı, 20.maddede belirtilen eksik beyanı tamamlama süresi içerisinde beyannamenin tescil edildiği gümrük müdürlüğüne Ek-9’da yer alan eksik belge tamamlama formu ile elektronik ortamda bildirilir. Bu bildirim ile BİLGE sistemine söz konusu gümrük beyannamesi kapsamındaki eksik belgelerin tamamlandığı bilgisi girilir. Eksik belge tamamlama formu elektronik ortama aktarılıncaya kadar işlemler kâğıt ortamda yürütülür (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 24.maddesi). 

B) KISMİ TEMİNAT UYGULAMASI

Kısmi Teminat Uygulanacak Durumlar:

1) Gümrük antrepo, gümrük kontrolü altında işleme ve geçici ithalat rejimlerine tabi tutulan eşya için teminat alınması öngörülen durumlarda, sertifika sahibi kişilerden, talep etmeleri halinde, ithalat vergilerinin yüzde onu oranında teminat alınır.

2) Dâhilde işleme ve hariçte işleme rejimleri ile ilgili usul ve esaslar hakkında çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararları ile belirlenmiş teminat uygulamaları hükümleri saklıdır (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 27.maddesi).

Kısmi Teminat Uygulamasından Yararlanılamayacak Durumlar:

1) Gümrük vergilerinin gümrük mevzuatı dışında, ilgili mevzuatta yer alan düzenlemeler ile bu Yönetmelikte düzenlenen kısmi teminat uygulamasının kapsamı dışında bırakılmış olması durumunda, bu vergilere karşılık olmak üzere alınacak teminatlar için kısmi teminat uygulamasından yararlanılmaz.

2) Sertifika kapsamında, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun ekindeki (I) sayılı listede yer alan eşyaya ilişkin özel tüketim vergisi için Bakanlıkça belirlenecek haller dışında kısmi teminat uygulamasından yararlanılamaz (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 28.maddesi).

C) GÖTÜRÜ TEMİNAT UYGULAMASI

Götürü Teminat Uygulaması Ve Kapsamı:

1) Götürü teminat uygulaması; Eşyanın gümrük vergilerinin teminata bağlanmasını gerektiren bir gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulduğu durumlarda, bu uygulamadan yararlanacak kişi için belirlenmiş tutardaki teminatın, her işlem için ayrı ayrı teminat verilmeksizin, teminata bağlanması gereken tutardan bağımsız olarak ve herhangi bir düşüm yapılmaksızın bir yıl süreyle kullanılabilmesini ifade eder.

2) Götürü teminat uygulamasının kapsamı sertifika sahibinin talebine bağlı olarak aşağıdaki (a) veya (b) bentlerine göre belirlenir.

a) Dâhilde işleme rejimi dâhil, bu Yönetmeliğin götürü teminat hükümlerinin uygulanabileceği eşyaya ilişkin gümrük vergileri ya da,

b) Dâhilde işleme rejimi dışında bu Yönetmeliğin götürü teminat hükümlerinin uygulanabileceği eşyaya ilişkin gümrük vergileri.

– Götürü teminat, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun ekindeki (I) sayılı listede yer alan eşyaya ilişkin kamu alacakları hariç, eşyanın gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin tüm kamu alacakları için geçerlidir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 32 ve 33.maddesi). 

Teminat Tutarının Belirlenmesi:

1) Götürü teminat uygulamasından yararlanmak isteyen sertifika sahibi tarafından verilmesi gereken teminat tutarı;

a) Götürü teminat yetkisi başvurusu sahibinin, sertifikanın düzenlenmesine ilişkin 13.maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendinde belirtilen bildirimin yapıldığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde gerçekleştirdiği gümrük işlemlerine ilişkin olarak teminata konu olan gümrük vergilerinin toplam kıymetinin yüzde onu olarak,

b) Götürü teminat yetkisinin güncellenmesi veya kapsamının değiştirilmesine ilişkin başvurunun ilgili bölge müdürlüğünün genel evrak kaydına alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde götürü teminat yetkisi sahibinin gerçekleştirdiği gümrük işlemlerine ilişkin olarak teminata konu olan gümrük vergilerinin toplam kıymetinin yüzde onu olarak,

Belirlenir. 39.maddede belirtilen kapsam değişikliğine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu tutarların bir yıllık geçerlilik süresi içerisinde yeniden hesaplanması talep edilemez.

2) Götürü teminat uygulamasından yararlanmak isteyen sertifika sahibi için birinci fıkraya göre hesaplanacak teminat tutarı;

a) Dâhilde işleme rejimi dâhil, bu Yönetmeliğin götürü teminat hükümlerinin uygulanabileceği eşyaya ilişkin gümrük vergilerini kapsaması durumunda iki yüz elli bin Avro’dan,

b) Dâhilde işleme rejimi dışında bu Yönetmeliğin götürü teminat hükümlerinin uygulanabileceği eşyaya ilişkin gümrük vergilerini kapsaması durumunda yetmiş beş bin Avro’dan,

Az olamaz.

3) Götürü teminat uygulamasından yararlanmak isteyen sertifika sahibinden, birinci fıkraya göre hesaplanan tutar daha yüksek olsa bile, iki milyon Avro tutarında azami teminat verilmesi istenebilir.

4) Teminatın Türk lirası cinsinden verilmesi halinde, verilmesi gereken teminatın iki ve üçüncü fıkralardaki değerleri karşılayıp karşılamadığının hesaplanmasında, hesaplamanın yapıldığı tarihte geçerli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) döviz alış kuru esas alınır.

5) Verilmesi gereken teminat tutarının ve verilmiş olan teminatların bu maddede belirtilen değerleri karşılayıp karşılamadığının hesaplanmasında, hesaplamanın yapıldığı ayın ilk gününde geçerli olan TCMB döviz alış kuru esas alınır (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 35.maddesi). 

– Öte yandan, onaylanmış kişiler ile yetkilendirilmiş yükümlülerce, C ve E tipi antrepolarda yapılan işlemlerde Gümrük Yönetmeliğinin 494.maddesi uyarınca hesaplanmış götürü teminat da kullanılabilecektir. Götürü teminatını kullanabilen bu kişilerden C ve E tipi antrepolar için 100.000 Avro tutarındaki sabit teminat alınmayacaktır.

Gümrüksüz satış mağazalarına ve transit akaryakıt antrepolarına konulan eşya ile 4760 sayılı ÖTV Kanunu eki (I) sayılı listeye konu eşyaya ilişkin teminat işlemleri özel olarak ayrıca düzenlendiğinden, bunlara ilişkin mevcut teminat uygulamaları herhangi bir değişiklik olmaksızın devam edecektir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2015/1 Sayılı Genelgesi).

– Götürü teminat yetkisinin geçerlilik süresi bir yıldır. Geçerlilik süresinin başlangıcı götürü teminat yetkisinin tanınması, güncellenmesi veya teminatın değiştirilmesine ilişkin işlemlerin ilgili bölge müdürlüğü tarafından tamamlandığı tarihten sonraki ilk iş günüdür (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 36 ve 38.maddesi). 

D) ONAYLANMIŞ İHRACATÇI YETKİSİ

Onaylanmış İhracatçı Yetkisinin Kapsamı:

1) Onaylanmış ihracatçı yetkisi aşağıdaki uygulamaları kapsar;

a) A.TR Dolaşım Belgelerini Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından düzenleme ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz etme zorunluluğu olmaksızın düzenleyebilme izni,

b) Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette eşyanın kıymetine bakılmaksızın eşya ve ülke/ülke grubu bazında fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme izni,

c) İhracatta yerinde gümrükleme izni (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 44.maddesi).

D-1) Basitleştirilmiş İşlem Kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi Düzenleme Ve Vize Etme İzni

Basitleştirilmiş İşlem Kapsamında A.TR Düzenleme Ve Vize Etme İzninin Kapsamı ve Uygulamadan Faydalanma İzninin Verilmesi:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilere, başvuru yılından bir önceki takvim yılı veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde en az elli adet A.TR Dolaşım Belgesi düzenleyip vize işlemlerini tamamlamış olmaları halinde onaylanmış ihracatçı olarak basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme ve vize etme izni verilebilir.

2) Basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi düzenleme ve vize etme izni verilmiş kişi, A.TR Dolaşım Belgesini Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından düzenleme ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmadan düzenleyebilir.

3) Basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi düzenleme ve vize etme izni verilmiş sertifika sahiplerine, Ek-13/A’da yer aldığı şekilde bir onaylanmış ihracatçı (A.TR) yetki numarası verilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 45.maddesi). 

D-2) Eşyanın Kıymetine Bakılmaksızın Fatura Beyanı veya EUR.MED Fatura Beyanı Düzenlenme İzni 

Eşyanın Kıymetine Bakılmaksızın Fatura Beyanı Veya EUR.MED Fatura Beyanı Düzenlenme Uygulamasının Kapsamı Ve Uygulamadan Faydalanma İzninin Verilmesi:

1) Sertifika sahibi kişilerin başvuru yılından bir önceki takvim yılı veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde aynı eşyanın (aynı dörtlü tarife pozisyonu altında sınıflandırılan eşyanın) en az elli adet EUR.1 veya EUR.MED Dolaşım Belgesi düzenlemiş olmaları halinde onaylanmış ihracatçı olarak Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette eşyanın kıymetine bakılmaksızın eşya ve ülke/ülke grubu bazında fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme izni verilebilir. 

2) Bu madde hükümleri uyarınca izin verilmesi için aranılacak olan aynı eşyanın EUR.1 veya EUR.MED Dolaşım Belgesi düzenlenmesini gerektiren ihracat koşulunun sağlanmasında, başvuru sahibinin dış ticaret sermaye şirketi, grup ihracatçısı ve benzeri aracılar vasıtasıyla gerçekleştirmiş olduğu ihracat tutarları dikkate alınmaz.

3) Eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme izni verilmiş sertifika sahiplerine, Ek-14’te yer aldığı şekilde bir onaylanmış ihracatçı (EUR) yetki numarası verilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 52.maddesi). 

Fatura Beyanı Ve EUR.MED Fatura Beyanlarının Şekli Ve Kullanımı:

1) Basitleştirilmiş işlem kapsamında düzenlenecek fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanları Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette esas alınan Menşe Protokollerini iç hukukumuza aktaran Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliklerin “fatura beyanı” başlıklı 19.maddeleri çerçevesinde ve bu Yönetmeliklerin IV no.lu eklerinde yer alan şekil şartlarına uygun olarak düzenlenir.

2) Fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı gümrük idaresince vize işlemine tabi olmadığından gerek şekil şartları gerekse içerdiği bilgi bakımından söz konusu belgelerin usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hususlarından doğrudan doğruya eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme iznine sahip ilgili kişiler sorumludur (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 53.maddesi). 

D-3) İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni 

İhracat Rejiminde Basitleştirilmiş Usuller İçin Aranan Koşullar: Gümrük Yönetmeliği’nin 156.madde hükümleri saklı kalmak üzere, ihracat rejimi beyanını basitleştirilmiş usuller çerçevesinde yapabilmek için Onaylanmış Kişi Statü Belgesine veya  Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasına sahip olmak gerekir (Gümrük Yönetmeliği’nin 152.maddesi).

İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilere aşağıdaki ek koşulların tümünü sağlamaları şartıyla, eşyayı ihracat gümrük müdürlüğüne sunmaksızın ihraç işlemlerini ilgili bölge müdürlüğünce 59.madde uyarınca uygun bulunan tesislerde gerçekleştirmek üzere izin verilebilir;

a) Başvuru yılından bir önceki takvim yılı veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat yapmış olmak,

b) İzin kapsamı eşyanın depolanması, boşaltılması, muayenesi ve izin kapsamı eşyadan numune alınabilmesi için gerekli teçhizat ve donanıma sahip olmak.

c) İzin kapsamında işlem yapılacak tesislerde, gerektiğinde eşyanın tartımı için gerekli düzeneğe sahip olmak.

2) Birinci fıkranın uygulanmasında, başvuru sahibinin dış ticaret sermaye şirketi, grup ihracatçısı ve benzeri aracılar vasıtasıyla gerçekleştirmiş olduğu ihracat tutarları dikkate alınmaz.

3) Grup imalatçılarının 59.madde uyarınca yetkilendirilmiş tesislerinin bulunması halinde, bu tesisler ihracatta yerinde gümrükleme iznine sahip grup ihracatçıları tarafından da ihracatta yerinde gümrükleme izni kapsamında kullanılabilir.

4) Üçüncü fıkra uyarınca yetkilendirilmiş yükümlü statüsü bulunan grup imalatçılarının tesislerinin grup ihracatçısı tarafından yerinde gümrükleme izni kapsamında kullanılmak istenilmesi halinde, adlarına ihracat yaptığı grup imalatçılarını gösterir Türkiye İhracatçılar Meclisi veya bağlı bulunulan ihracatçı birliğince Ek-10’da yer alan örneğe uygun olarak, başvuru yılından bir önceki takvim yılı için düzenlenmiş grup imalatçısı tespit formu aslının da ihracatta yerinde gümrükleme izni başvurusu sırasında ibraz edilmesi gerekir.

5) Sivil havacılık mevzuatı uyarınca Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından bilinen gönderici olarak belirlenmiş olan kişilerden birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen koşul aranmaz. Ancak, bu hüküm uyarınca tanınmış olan ihracatta yerinde gümrükleme izni sadece aynı mevzuat kapsamında ihracatı hava yolu ile gerçekleştirilecek eşyanın işlemlerinde uygulanır.

6) İhracatta yerinde gümrükleme izni verilmiş sertifika sahiplerine, Ek-11/A’da yer aldığı şekilde bir onaylanmış ihracatçı (İYG) yetki numarası verilir.

7) İhracatta yerinde gümrükleme iznini haiz yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilere, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın; ihracatta yerinde gümrükleme izni kapsamında ihraç edecekleri kendilerine ait eşya ile sınırlı olmak kaydıyla, transit rejimine tabi eşyayı hareket gümrük idaresine sunmaksızın kendilerine ait ihracatta yerinde gümrükleme tesislerinden sınır gümrük idaresi veya Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi dışındaki varış noktasına transit rejimi kapsamında sevkine ilişkin işlemleri gerçekleştirmek üzere izinli gönderici olarak işlem yapma yetkisi verilir. Ancak;

a) Bu kapsamda işlem yalnızca 59.madde uyarınca yetkilendirilmiş olan firmaya ait tesislerde yapılabilir.

b) Bu kapsamda işlem yapılacak eşyanın göndericisinin izin sahibinin kendisinin olması ve eşyanın ihracatına ilişkin beyanın kendisi tarafından (a) bendinde sayılan tesislerde verilecek olması gerekir.

8) Yedinci fıkrada belirtilen yetkinin tanınmasında 76.maddenin birinci fıkrasında sayılan koşullar aranmaz ancak bu kişilerin ortak transit rejimi kapsamında rejim hak sahibi sıfatıyla yapacakları işlemler için kapsamlı teminat sahibi olmaları veya teminattan vazgeçme izinlerinin bulunması şartı aranır.  

9) Yedinci fıkranın uygulanmasında, TIR Karnesi kapsamında yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 57.maddesi). 

– Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi kişiler adına tescil edilmiş ihracat beyannameleri ile ilgili kıymet araştırmasına gidilmez (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2018/23 Sayılı Genelgesi).

E) İZİNLİ GÖNDERİCİ YETKİSİ

İzinli Gönderici Yetkisi:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilere, aşağıda yer alan ek koşulları sağlamaları halinde eşyayı hareket gümrük müdürlüğüne sunmaksızın transit işlemlerini kendi tesislerinde gerçekleştirmek üzere izin verilebilir:

a) Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından alınmış uluslararası taşımacı yetki belgesi sahibi olmak.

b) Kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme sertifikası sahibi olmak.

c) Başvuru yılından bir önceki takvim yılı veya başvurunun yapıldığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde aşağıdaki koşullardan en az birini sağlamış olmak; 1) En az beş yüz transit beyannamesi (TIR Karnesi dâhil) kapsamında eşya transit etmiş olmak, 2) En az üç yüzü transit beyanı (TIR Karnesi dâhil) olmak kaydıyla, toplam beş yüz transit beyanı ve özet beyan kapsamında işlem yapmış olmak.

ç) Yetki kapsamı eşyanın depolanması, boşaltılması, muayenesi ve yetki kapsamı eşyadan numune alınabilmesi için gerekli teçhizat ve donanıma sahip olmak.

d) Yetki kapsamında işlem yapılacak tesislerde, gerektiğinde eşya ve taşıma aracının tartımı için gerekli düzeneğe sahip olmak.

e) Yetki kapsamında kullanılacak en az bir tesise sahip olmak.

2) Birinci fıkranın (c) bendinin uygulanmasında yalnızca Kanunun 84.maddesinin ikinci fıkrasının (b) ile (c) bentleri kapsamında taşınan eşya için düzenlenmiş olan transit beyanları ile Kanunun 84.maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi kapsamında taşınan ve hareket veya varış gümrük müdürlüğünün deniz veya hava limanı gümrüğü, kara sınır kapısı veya RO-RO limanı gümrüğü olan eşya için düzenlenmiş olan transit beyanları dikkate alınır.

3) İzinli gönderici yetkisi verilmiş sertifika sahiplerine, Ek- 15/A’da yer aldığı şekilde bir izinli gönderici yetki numarası verilir.

4) Bu madde kapsamında yapılacak olan taşımalar, 91.madde hükümleri saklı kalmak ve taşıma belgesinin izinli gönderici yetkisi sahibi tarafından düzenlenmesi kaydıyla, herhangi bir taşıyıcı aracılığıyla yapılabilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 76.maddesi).

F) İZİNLİ ALICI YETKİSİ

İzinli Alıcı Yetkisi:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilere, 121.maddenin beşinci fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, aşağıda yer alan ek koşulları sağlamaları halinde, eşyayı varış gümrük müdürlüğüne sunmaksızın transit işlemlerini kendi tesislerinde sonlandırmalarına ve eşyanın alıcısı tarafından bu tesislerde ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmesine izin verilebilir;

a) Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından alınmış uluslararası taşımacı yetki belgesi sahibi olmak.

b) Başvuru yılından bir önceki takvim yılı veya başvurunun yapıldığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde aşağıdaki koşullardan en az birini sağlamak: 1) En az beş yüz transit beyannamesi (TIR Karnesi dâhil) kapsamında eşya transit etmiş olmak, 2) En az üç yüzü transit beyanı (TIR Karnesi dâhil) olmak kaydıyla, toplam beş yüz transit beyanı ve özet beyan kapsamında işlem yapmış olmak.

c) Madde uyarınca gümrük idaresine teminat vermiş olmak,

ç) Yetki kapsamı eşyanın depolanması, boşaltılması, muayenesi ve yetki kapsamı eşyadan numune alınabilmesi için gerekli teçhizat ve donanıma sahip olmak,

d) Yetki kapsamında işlem yapılacak tesislerde, gerektiğinde eşya ve taşıma aracının tartımı için gerekli düzeneğe sahip olmak.

e) Yetki kapsamında kullanılacak en az bir tesise sahip olmak.

2) Birinci fıkranın (b) bendinin birinci ve üçüncü alt bentlerinin uygulanmasında yalnızca Kanunun 84.maddesinin ikinci fıkrasının (b) ile (c) bentleri kapsamında taşınan eşya için düzenlenmiş olan transit beyanları ile Kanunun 84.maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi kapsamında taşınan ve hareket veya varış gümrük müdürlüğünün deniz veya hava limanı gümrüğü, kara sınır kapısı veya RO-RO limanı gümrüğü olan eşya için düzenlenmiş olan transit beyanları dikkate alınır.

3) İzinli alıcı yetkisi verilmiş sertifika sahiplerine, Ek-16/A’da yer aldığı şekilde bir izinli alıcı yetki numarası verilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 96.maddesi). 

İzinli Alıcı Yetkisinin Kapsamı:

1) İzinli alıcı yetkisi kapsamında yalnızca 4/A maddesi uyarınca YYS-I statüsüne sahip yetkilendirilmiş yükümlülerin eşyasının işlemleri yapılabilir.

2) İzinli alıcı yetkisi kapsamında eşya yurt dışından herhangi bir taşımacı aracılığıyla getirilebilir ancak transit işleminin sonlandırılmasına ilişkin tüm işlemler izinli alıcı tarafından 99.madde kapsamında yetkilendirilmiş olan tesislerinde gerçekleştirilir.

3) İkinci fıkra uyarınca izinli alıcı tesisinde transit işlemleri sonlandırılan bir eşyanın ithalat işlemlerinin bulunduğu izinli alıcı tesisinde gerçekleştirilmeyecek olması halinde, eşyanın, ithalat işlemleri gerçekleştirilmek üzere, ulusal transit rejimi kapsamında 91.maddenin birinci fıkrasında belirtilen taşıyıcılar aracılığıyla aşağıda sayılan yerlerden herhangi birine sevk edilmesi gerekir:

a) İzinli alıcının kendisine ait başka bir tesisi.

b) İthalatta yerinde gümrükleme izni sahibinin tesisi.

c) Gümrük antreposu.

ç) 117.maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında belirlenmiş gümrük idaresi.

4) Eşyanın izinli alıcı tesisinde ithalat işlemleri tamamlanıncaya veya üçüncü fıkrada belirtilen sevk işlemleri gerçekleştirilinceye kadar eşyanın geçerli veya zorlayıcı nedenler dışında kaybından, hasara uğramasından veya değiştirilmesinden doğan mali sorumluluk izinli alıcıya aittir. Bu sorumluluk söz konusu eşyaya ait gümrük vergileri ile cezaların gümrük idaresine ödenmesini de kapsar. Sorumlular hakkında duruma göre ayrıca 5607 sayılı Kanun hükümleri uyarınca işlem yapılır.

5) Üçüncü fıkrada belirtilen sevk işlemi yalnızca izinli gönderici yetkisine sahip izinli alıcılar tarafından izinli gönderici yetkisi kapsamında gerçekleştirilebilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 97.maddesi). 

G) İTHALATTA YERİNDE GÜMRÜKLEME İZNİ

İthalatta Yerinde Gümrükleme İzni:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilere, aşağıdaki ek koşulları karşılamak şartıyla, eşyayı ithalat gümrük müdürlüğüne sunmaksızın ithal işlemlerini 124.madde uyarınca uygun bulunan tesislerinde gerçekleştirmek üzere izin verilebilir:

a) 4/A maddesinin birinci fıkrası kapsamında YYS-I statüsüne sahip olmak.

b) madde uyarınca gümrük idaresine teminat vermiş olmak.

c) İzin kapsamı eşyanın depolanması, boşaltılması, muayenesi ve izin kapsamı eşyadan numune alınabilmesi için gerekli teçhizat ve donanıma sahip olmak.

ç) İzin kapsamında işlem yapılacak tesislerde, gerektiğinde eşyanın tartımı için gerekli düzeneğe sahip olmak.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne ve bu statü kapsamında ithalatta yerinde gümrükleme iznini haiz grup ithalatçıları, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne sahip grup imalatçılarının tesislerinde, 124.madde uyarınca izin alınmış olmak şartıyla, ithalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında işlem yapabilirler.

3) İkinci fıkra uyarınca yetkilendirilmiş yükümlü statüsü bulunan grup imalatçılarının tesislerinin grup ithalatçısı tarafından ithalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında kullanılmak istenilmesi halinde, bu grup ithalatçısı tarafından gerçekleştirilen ithalatın en az yüzde altmışının grup imalatçılarının üretiminde kullanılan eşyanın ithalatı olduğunu gösterir yeminli mali müşavirce hazırlanan Ek-21’de yer alan örneğe uygun rapor aslının da ibraz edilmesi gerekir.

4) İthalatta yerinde gümrükleme izni verilmiş sertifika sahiplerine, Ek-17/A’da yer aldığı şekilde ithalatta yerinde gümrükleme izni için bir yetki numarası verilir.

5) İthalatta yerinde gümrükleme iznini haiz yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi kişilere, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın ve 96.maddenin birinci fıkrasında sayılan koşullar aranmaksızın, transit rejimine tabi eşyayı varış gümrük müdürlüğüne sunmadan kendilerine ait tesislerde teslim almak ve transit işlemlerini bu yerlerde sonlandırmak üzere izinli alıcı yetkisi verilir. Ancak;

a) Bu kapsamda işlem yalnızca 124.madde uyarınca yetkilendirilmiş olan firmaya ait tesislerde yapılabilir.

b) Bu kapsamda işlem yapılacak eşyanın alıcısının izin sahibinin kendisinin olması ve eşyanın ithaline ilişkin beyanın kendisi tarafından (a) bendinde sayılan tesislerde verilecek olması gerekir.

c) Bu kapsamda yalnızca 161/B maddesinin birinci fıkrası uyarınca izin sahibinin iştigal alanıyla sınırlı olan eşya için işlem yapılabilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 121.maddesi).

İthalatta Yerinde Gümrükleme İzninin Kapsamı:

1) İthalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında ithalat işlemleri ithalatta yerinde gümrükleme izni sahibinin 124.madde uyarınca yetki kapsamında bulunan tesislerinde gerçekleştirilebilir. Taşıma aracında ithalatta yerinde gümrükleme izni sahibinin eşyasına ait birden fazla transit beyanı bulunması halinde tüm transit beyanlarının ithalatta yerinde gümrükleme izni sahibinin tesisinde sonlandırılması gerekir. Aynı taşıma aracında ithalatta yerinde gümrükleme tesisinin bağlı bulunduğu gümrük idaresi varışlı olmayan transit beyanlarının bulunması halinde, bu araçta bulunan hiçbir transit beyanına ilişkin ithalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında işlem yapılamaz.

2) Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine ithal edilmek üzere herhangi bir taşıyıcı aracılığıyla getirilen eşyayı taşıyan taşıma aracı bir iç gümrük idaresine uğramaksızın transit rejimi kapsamında doğrudan eşyanın ithalat işlemlerinin yapılacağı ithalatta yerinde gümrükleme izni kapsamı tesise getirilir. Aynı taşıma aracında birden fazla alıcısı olan taşımalara ilişkin işlemler ithalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında yapılamaz. Bu taşımalar 96.madde uyarınca yetkilendirilen izinli alıcılar tarafından 110 uncu veya 117.madde hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 122.maddesi).  

İthalatta Yerinde Gümrükleme İzni Kapsamı Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine Girişi Ve İzin Kapsamı Tesislere Taşınması:

1) Eşya, Türkiye Gümrük Bölgesine girişte gümrük mevzuatı ve diğer mevzuattan kaynaklı kontroller ve işlemler tamamlandıktan sonra, bir iç gümrük idaresine uğramaksızın transit rejimi kapsamında eşyanın ithalat işlemlerinin gerçekleştirileceği ithalatta yerine gümrükleme izni kapsamı tesise getirilir.

– Geçici İthalat Eşyasına İlişkin İşlemler: 2153, 2353, 3153, 3158, 4053, 4058, 4253, 4258, 5300, 5321, 5323, 5341, 5351,5352, 5371, 5391, 5800, 7153, 7158 rejim kodları kapsamında;

a) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişiler tarafından beyan edilen her türlü eşyanın,

b) Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin (Seri No:1) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler tarafından, ekli listede yer alan GTİP’lerden beyan edilen; eşyanın taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus eşya, palet, uçak, uçak motorları, uçak motorlarının aksam ve parçalarının,

Fiziki kontrolü gerektirir özel durumlar hariç olmak üzere, sadece ayniyet tespiti gerekçesiyle kırmızı hatta yönlendirilmemesi gerekir.

– Geçici İhracat Eşyasına İlişkin İşlemler: 2300, 2340, 2342, 6123, 6323, 6771, 7123 rejim kodları kapsamında;

a) Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi kişilerce yukarıda belirtilen rejim kodları kapsamında beyan edilen her türlü eşyanın,

b) Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin (Seri No:1) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler tarafından, ekli listede yer alan GTİP’lerden beyan edilen; eşyanın taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus eşya, palet, uçak, uçak motorları, uçak motorlarının aksam ve parçalarının,

Fiziki kontrolü gerektirir özel durumlar hariç olmak üzere, sadece ayniyet tespiti gerekçesiyle kırmızı hatta yönlendirilmemesi gerekmektedir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2019/9 Sayılı Genelgesi).

H) BEYANIN KONTROL TÜRÜNE İLİŞKİN KOLAYLAŞTIRMALARINDAN YARARLANMA İZNİ 

Beyanın Kontrol Türüne İlişkin Kolaylaştırmalarından Yararlanma İzninin Kapsamı:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahibi kişilere aşağıdaki beyanın kontrol türüne ilişkin kolaylıklardan yararlanma izni verilebilir. Bu kolaylıklar;

a) Yeşil hat uygulaması.

b) Beyannamelerin belge kontrolüne tabi tutulması halinde, kontrollerin öncelikle yapılması.

c) Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması halinde, muayenenin öncelikle yapılması (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 143.maddesi).

Yeşil Hat Uygulaması:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahibi kişiler tarafından verilen beyanlar yapılacak risk analizi sonuçlarına göre yeşil hatta işlem görebilir.

2) Gümrük Yönetmeliğinin 196.maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (ç) bendinde tahlile tabi tutulacağı belirtilen eşyaya ilişkin gümrük beyannameleri yeşil hatta işlem görmez.

3) Yeşil hatta işlem görmüş gümrük beyannamesi kapsamı eşyaya ilişkin olarak tahakkuk eden gümrük vergilerinin, yetkilendirilmiş yükümlülerin banka hesabından elektronik ortamda veya bu kişinin GÜMKART’ı (gümrük veznelerinde kullanılan elektronik para kartı) aracılığıyla ödenmesi zorunludur. Kullanılan banka hesabının yetkilendirilmiş yükümlüye ait olduğunun kontrolünden ödemenin yapıldığı banka sorumludur.

4) Yeşil hatta işlem görmüş ithalat beyannamesi kapsamı eşyaya ilişkin olarak tahakkuk eden gümrük vergilerinin ödenmesi ya da teminata bağlanmasının ardından gümrük işlemleri tamamlanır ve söz konusu eşya gümrük idaresince teslim edilir.

5) Gümrük idarelerince, belirli riskler ya da ilgili mevzuatta yer alan yükümlülükler dikkate alınarak, beyanın kontrol türüne ilişkin kolaylıklardan yararlanma izni bulunan yetkilendirilmiş yükümlünün gümrük beyannamesine yönelik olarak belge kontrolü veya bu beyanname kapsamı eşyaya ilişkin olarak muayene öngörülebilir. Belge kontrolünün öngörüldüğü durumlarda 145.maddenin üçüncü fıkrası, muayene öngörüldüğü durumlarda ise 146.maddenin üçüncü fıkrası hükümleri dikkate alınır.

6) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişilerin yeşil hatta işlem gören beyannamelerine ilişkin belgeler gümrük idaresine ibraz edilmez. Bu belgeler gümrük idaresince istenildiğinde ibraz edilmek üzere muhafaza edilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 144.maddesi).  

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Sahiplerine Ait Gümrük Beyannamelerinin Belge Kontrolüne Tabi Tutulması Halinde Yapılacak İşlemler:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerine ait gümrük beyannameleri, diğer yükümlülere göre daha az belge kontrolüne tabi tutulur.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü tarafından verilen gümrük beyannamesi kapsamındaki sevkiyat risk analizi sonucunda belge kontrolü için seçildiğinde, gümrük idaresi söz konusu kontrolü öncelikli olarak yapar.

3) 4/A maddesi uyarınca tanınan YYS-I ve YYS-II statüleri sahiplerine ait gümrük beyannamesi kapsamı ithalat ve ihracat eşyası, bu statülere sahip olmayan sertifika sahiplerine göre daha az belge kontrolüne tabi tutulabilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 145.maddesi).  

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Sahiplerine Ait Gümrük Beyannamesi Kapsamı Eşyanın Muayeneye Tabi Tutulması Halinde Yapılacak İşlemler:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerine ait gümrük beyannamesi kapsamı eşya diğer yükümlülere göre daha az muayeneye tabi tutulur.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü tarafından verilen gümrük beyannamesi kapsamındaki sevkiyat risk analizi sonucunda muayene için seçildiğinde, gümrük idaresi söz konusu kontrolü öncelikli olarak yapar.

3) 4/A maddesi uyarınca tanınan YYS-I ve YYS-II statüleri sahiplerine ait gümrük beyannamesi kapsamı ithalat ve ihracat eşyası, bu statülere sahip olmayan sertifika sahiplerine göre daha az muayeneye tabi tutulabilir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 146.maddesi).  

– Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi kişiler ile Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliğinde (Sıra No:1) belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan tüm yükümlüler tarafından beyan edilen eşyanın, fiziki kontrolü gerektirir özel durumlar hariç olmak üzere, sadece ayniyet tespiti gerekçesiyle kırmızı hatta yönlendirilmemesi gerekmektedir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2013/15 Sayılı Genelgesi).

– Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi kişiler ile Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin (Sıra No:1) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler yukarıda belirtilen (Dahilde İşleme İzni Kapsamında Yapılan) ayniyet tespitine ilişkin uygulamalardan istisnadır (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2017/17 Sayılı Genelgesi).

İ) EMNİYET VE GÜVENLİK KONTROLLERİNE İLİŞKİN KOLAYLIKLAR 

Emniyet ve Güvenlik Kontrollerinde Kolaylıklardan Yararlanma İzninin Kapsamı: Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahibi kişilere aşağıdaki emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylıklardan yararlanma izni verilebilir:

a) Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı,

b) Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin azaltılması ve kontrollerin öncelikle yapılması,

c) Sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı tanınması (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 148.maddesi).

Azaltılmış Zorunlu Bilgilerden Oluşan Özet Beyan Verme:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahipleri tarafından Gümrük Yönetmeliğinin 10 no.lu ekinde belirtilen azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verilebilir.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi olan nakliyeci kuruluşlar veya kara, deniz ve hava yolu işletmeleri azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyanı yalnızca yetkilendirilmiş yükümlü statüsü tanınmış kişilerin eşyasını taşıdıkları durumlarda verebilirler (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 149.maddesi).  

Özet Beyana Dayalı Emniyet Ve Güvenliğe İlişkin Gümrük Kontrollerinin Azaltılması Ve Kontrollerin Öncelikle Yapılması:

1) Sertifika sahiplerine ait ihracat veya ithalat eşyası ile eşyanın taşınmasında kullanılan sertifika sahiplerinin denetimindeki araçlar, Türkiye Gümrük Bölgesine eşya girişi ve çıkışı sırasında yapılan özet beyana dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerine sertifika sahibi olmayan kişilere ait eşya ve araçlara göre daha az tabi tutulurlar.

2) Sertifika sahibince özet beyan verildiğinde, gümrük idaresi, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine varışından ya da Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkışından önce, emniyet ve güvenlik açısından yapılan risk analizi sonucunda, sevkiyatın ayrıntılı fiziki kontrol için seçilmesi halinde durumu sertifika sahibine bildirir. Bu bildirim, kontrolün gerçekleştirilmesini tehlikeye düşürecek olması halinde yapılmaz. Bununla birlikte, gümrük idarelerince eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine gelişinden ya da Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkışından önce sevkiyatın muayene veya diğer fiziki kontroller için seçildiğine dair sertifika sahibi bilgilendirilmemiş olsa bile gerek görüldüğü durumlarda muayene veya diğer fiziki kontroller yapılabilir.

3) Sertifika sahibi tarafından verilen giriş veya çıkış özet beyanı ya da gümrük beyannamesi kapsamındaki sevkiyat risk analizi sonucunda emniyet ve güvenliğe dayalı ayrıntılı gümrük kontrolü için seçildiğinde, gümrük idaresi bu kontrolleri diğer yükümlülere göre öncelikli olarak yapar (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 150.maddesi).  

Sınırlardan Öncelikli Geçiş Hakkı Tanınması:

1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifika sahiplerine, izinli gönderici yetkisi kapsamında gerçekleştirdikleri taşımalarda, sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı tanınır.

2) Bu hakkın kullanılabileceği sınır kapıları ile geçişe ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 151.maddesi).  

– Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nin “Sınırlardan öncelikli geçiş hakkı tanınması” başlıklı 151.maddesinin birinci fıkrası; “Yetkilendirilmiş yükümlü sertifika sahiplerinin denetimindeki araçlara sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı tanınır.”; ikinci fıkrası ise “Bu hakkın kullanılabileceği sınır kapıları ile geçişe ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.” hükümlerini amirdir. Anılan hükümler çerçevesinde, 01.06.2019 tarihi itibarıyla Kapıkule Gümrük Müdürlüğü’nde; İzinli gönderici yetkisine sahip firmaların, kendi tesislerinden veya ihracatta yerinde gümrükleme sahibi firmaların tesislerinden yapacakları taşımalar için öncelikli sınır geçişi uygulaması başlatılmış olup aşağıda belirtilen hususlara riayet edilmesi gerekmektedir:

I. Taşımacının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar; Öncelikli geçiş yalnızca izinli göndericilere ait taşıma araçlarının, izinli gönderici yahut ihracatta yerinde gümrükleme kapsamı tesislerden, BS-10 veya BS-11 basitleştirilmiş usul koduyla işlem gören beyannameler konusu eşyanın taşınması için çıkış yapması halinde uygulanır.

– Öncelikli geçiş yalnızca Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) kapsamı taşımalarda uygulanır.

– Asıl sorumlu tarafından tescil edilen T1’e ait kontrol sonucunun A3 olması gerekmekte olup kontrol sonucu A3 olmayan beyanname kapsamında taşıma yapan araca öncelikli geçiş hakkı tanınmaz.

– Araç sürücüsü, araç kaydının yapıldığı kontrol noktasında TIR parkı görevlisine izinli gönderici olduğunu beyan ederek, transit refakat belgesini ibraz eder.

– Kontrol sonucunun olumlu olması halinde araç doğrudan çıkış kapısına en yakın TIR parkına giriş yapar ve park girişinde pager cihazını alır.

– Araç sürücüsü, çıkış yapmak istediğinde kendisine verilen pager cihazını kioska okutur ve TIR parkından öncelikli olarak çıkış yapar.

II. Tır Parkı Görevlilerinin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar; İzinli gönderici yetkisi kapsamında taşıma yapıldığının beyan edilmesi halinde transit refakat belgesinde bulunan beyanname numarası ile https://uygulama.gtb.gov.tr/TransitAracTakip/Sorgu/AnaSayfa adresinden sorgulama yapılacaktır.

– Sorgu ekranına giriş için gerekli kullanıcı adı ve şifresi, ilgili Bölge Müdürlüğünce TIR parkı işleticisine iletilecektir.

– Sorgu sonucunda;

1. Kontrol sonucunun A3 olduğu,

2. Sorgu sonucu gelen plaka numarası ile transit refakat belgesinde yer alan plaka numarası ve fiziki olarak aracın plakasının aynı olduğu,

3. Transit beyannamesinin tescil tarihinin 5 günden daha eski olmadığı,

Teyit edilecektir.

– Kontrollerden birinin olumsuz olması halinde normal prosedüre göre işlem yapılacak, öncelik tanınmayacaktır.

– Tüm kontrollerin olumlu olması halinde TIR parkı işleticisinin kendi programından izinli gönderici tente yahut izinli gönderici frigorifik seçeneklerinden uygun olan seçilecek ve önceden aktive edilmiş TIR parkı giriş kartı sürücüye verilecektir.

– TIR parkı girişinde araç sürücüsüne, izinli göndericiye özel tanımlanmış pager cihazı verilecektir.

III. Diğer Hususlar; İzinli gönderici-frigorifik taşıma aracının diğer frigorifik taşıma araçlarına, izinli gönderici-tenteli taşıma aracının diğer tenteli taşıma araçlarına göre öncelikli sınır geçiş hakkı bulunmaktadır.

– Uygulama, Ticaret Bakanlığınca takip edilecek olup kullanım yoğunluğuna göre gerek duyulması halinde önceliklendirmenin boyutu değiştirilebilecektir.

– TIR parkı işleticisi, kendi programından kontrol noktasında izinli gönderici frigorifik ve izinli gönderici tenteli şeklinde veri girişi yapılmış araçların listesini (kayıt tarihi, plaka bilgisi, frigorifik/tente) Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne liste halinde 6 aylık periyodlar halinde gönderecektir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2019/22 Sayılı Genelgesi).

– Gümrük Kanununda, 234.maddenin uygulanmasında yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi firmalar için bir istisna bulunmamakta olup Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinde bundan farklı bir düzenleme öngörülmemektedir. Ayrıca, Yönetmeliğin 161/A maddesinin altıncı fıkrasında geçen “birinci fıkrada belirtilen mevzuat hükümleri” ifadesinden kasıt “uyarı ve/veya askıya alma işlemleri” olup bu ifadeden, beyana aykırılığın gümrük idaresince tespitinden önce beyan sahibi tarafından gümrük idaresine bildirilmesi halinde, uyarı ve/veya askıya alma işlemlerinin uygulanmayacağı anlaşılmalıdır.

Bu itibarla, bahse konu fıkranın uygulanması, Gümrük Kanununun 234.maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir (Gümrükler Genel Müdürlüğünün 14.10.2019 tarih ve 48395669 sayılı Tasarruflu Yazısı).      

Varış Öncesi Gümrük İşlemleri

1 Sayılı Varış Öncesi Gümrük İşlemlerine İlişkin Gümrükler Genel Tebliği’nin Amacı: Serbest dolaşıma giriş ve dahilde işleme rejimi kapsamında denizyolu konteyner taşımacılığı ile Türkiye Gümrük Bölgesine gelen, yerli üretimde girdi olarak kullanılabilecek eşyanın ilgili rejime giriş işlemlerinin Türkiye Gümrük Bölgesine gelişinden önce başlanabilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir (1 Sayılı Varış Öncesi Gümrük İşlemlerine İlişkin Gümrükler Genel Tebliğinin 1.maddesi). 

– Firmanın yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi olması halinde, 1 Sayılı Varış Öncesi Gümrük İşlemlerine İlişkin Gümrükler Genel Tebliğinin 4.maddesi’nin birinci fıkrasında belirtilen şartlar aranmaz. Yani; Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Sahibi Firmalara, müracaat etmeleri halinde doğrudan  “Varış Öncesi Gümrük İşlemleri İzni” verilir (1 Sayılı Varış Öncesi Gümrük İşlemlerine İlişkin Gümrükler Genel Tebliğinin 4.maddesi). 

– “Varış Öncesi Gümrük İşlemleri İzni” için Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinden ayrıca başvuru alınmaz. Bu kişiler bu Tebliğ hükümlerinden doğrudan faydalandırılır (1 Sayılı Varış Öncesi Gümrük İşlemlerine İlişkin Gümrükler Genel Tebliğinin 6.maddesi). 

– Bakanlık, gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası veya onaylanmış kişi statü belgesine sahip kişiler ile Bakanlıkça belirlenecek kriterleri yerine getiren diğer kişiler için dahilde işleme rejimi hükümlerinin kolaylaştırılması amacıyla tebliğ, genelge ve talimat ile düzenleme yapmaya yetkilidir (2005/8391 Sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 26.maddesi).

SONUÇ

1) Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nin 5 ilâ 8.maddelerinde belirlenmiş koşulları sağlayan, gümrük mevzuatına göre serbest bölgeler dâhil Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ve en az üç yıldır fiilen faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile 9.maddede belirtilen kamu kurum ve kuruluşlarına gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan ve Türkiye Gümrük Bölgesine eşya giriş ve çıkışı sırasında yapılan emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan yararlanmak üzere yetkilendirilmiş yükümlü statüsü tanınır.

2) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, faydalanmalarına izin verilir:

a) Eksik beyan usulü,

b) Kısmi teminat uygulaması.

3) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine beyanın kontrolüne ilişkin aşağıdaki kolaylaştırmalardan ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:

a) Yeşil hat uygulaması,

b) Beyannamenin belge kontrollerine tabi tutulması halinde kontrollerinin öncelikle yapılması,

c) Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması halinde muayenenin öncelikle yapılması.

4) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkışta aşağıdaki emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:

a) Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı,

b) Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin azaltılması ve bu kontrollerin öncelikle yapılması,

5) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, izinli gönderici yetkisine sahip olmaları koşuluyla, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı uygulamasından yararlanma izni verilir.

6) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanmalarına, talep etmeleri ve o uygulamaya ilişkin ilgili ek koşul veya koşulları da sağlamaları halinde izin verilir:

a) Götürü teminat uygulaması,

b) Onaylanmış ihracatçı yetkisi kapsamında; 1) A.TR Dolaşım Belgelerini Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından düzenleme ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmaksızın düzenleyebilme izni, 2) Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR.MED fatura beyanı düzenleyebilme izni, 3) İhracatta yerinde gümrükleme izni,

c) İzinli gönderici yetkisi,

ç) İzinli alıcı yetkisi,

d) İthalatta yerinde gümrükleme izni.

Bu Yazı Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Sayın Kerim ÇOBAN Tarafından Kaleme Alınmıştır.

KAYNAKÇA:

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu.
• Gümrük Yönetmeliği.
• Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği
• Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin 1 Sayılı Gümrük Genel Tebliği.
• Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2015/1, 2017/17, 2018/23, 2019/9, 2019/22 Sayılı Genelgeleri.
• Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün Çeşitli Tasarruflu Yazıları.

EKLER:

EK-1: Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği Ekleri

EK-2: Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği Ek-8 Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası

EK-3: Özet Beyan Formu