Gümrük Mevzuatında “Süreler”
Gümrük mevzuatında yer alan süreleri akademik incelemek isterseniz saat, gün, iş günü, ilk iş günü, hafta, ay ve yıl olarak listelemeniz gerekir. Örneğin “saat” ve hafta olarak yaptığım çalışma makalenin sonunda ekledir. Saatler için tabloda görüleceği üzere 5 saat konusunda bir hüküm yok. Aynı şekilde hafta da sadece bir hafta. Gün, ay ve yıl tablosu yer yokluğundan eklemedim. Gümrük Kanununda süreye ilişkin kullanım 14 ncü madde metni aşağıda yer almaktadır.
MADDE 14- 1. Bu Kanunda belirtilen süreler, tarih veya vadeler, aksine özel bir hüküm bulunmadıkça uzatılamaz veya ertelenemez. Süre tarih veya vadelerin bitim tarihinin resmi tatil gününe[1] rastlaması halinde, bu süreler ilk iş gününün resmi çalışma saatleri sonunda biter.
2. Süre hafta veya ay olarak belli edilmiş ise; başladığı güne son hafta veya ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde sona erer. Sürenin bittiği ayda tekabül eden bir gün yoksa süre o ayın son gününün mesai saati bitiminde sona erer.
3. Bu Kanuna göre gümrük idaresine yapılacak yazılı başvurular posta ile taahhütlü olarak gönderilebilir. Bu takdirde başvurunun postaya verildiği tarih gümrük idaresine verilme tarihi yerine geçer.
Aşağıda SÜRE’lere ilişkin önemli gördüğüm konuları başlıklarla dile getirdim. Umarım yetkililerde sesimizi duyarlar.
⇒ ÖZEL KULLANIMA MAHSUS KARA TAŞITLARI SÜRESİNİN YURTTA KALMA SÜRESİNİN BİR DEFAYA MAHSUS 36 AY’A ÇIKARILMASI: Pandemi süreci dolayısıyla Yurtdışında yaşayan gurbetçi vatandaşlarımızın Türkiye’de bulunan kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı kara taşıtlarından, yurtta kalma süresi 01.02.2020 tarihinden sonra bitmiş veya bitecek olanlar için süre sonu gümrük idaresine başvuru yapılmasına gerek olmaksızın 30.08.2020 tarihine kadar uzatıldığı Bakanlığın Resmi Sitesinde duyurulmuştur. Pandemi sürecinin devam etmesi, dünya genelinde gerek iş hayatı gerek sosyal yaşam nedeniyle geçici ithal edilen özel kullanıma mahsus kara taşıtlarının sigortası olması şartıyla Türkiye Gümrük Bölgesinde kalma süresinin mevcut işlem görmüş kara taşıtları için 36 aya çıkarılması, Temmuz ayında sona eren taşıtlar için süre uzatımı kısa kaldığından ve bu şahısların hala yurt dışına dönmesinde olumsuzluklar devam etmesi nedeniyle Pandemi sürecinin yönetilmesinde olası mağduriyetleri önleyecektir.
⇒ UZLAŞMADA KALAN SÜRE VE İNDİRİMLİ ÖDEME: Gümrük Kanunun 244 ncü maddesinde “Uzlaşma talebi, henüz itiraz başvurusu yapılmamış veya itiraz edilmiş olmakla birlikte itirazı henüz sonuçlandırılmamış gümrük vergileri ve idari para cezaları için, tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde yapılır. Uzlaşma talebinde bulunulması hâlinde, itiraz veya dava açma süresi durur, uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi hâlinde süre kaldığı yerden işlemeye başlar, ancak sürenin bitimine beş günden az kalmış olması hâlinde süre beş güne tamamlanır.” Hükmü bulunmaktadır.
Uzlaşma talebine istinaden gümrük idaresi yazışma ve toplantı süreci 1-2 ayı bulmaktadır. Yükümlü Uzlaşma müracaatının kabul edilmemesi durumunda kalan süre olması dolayısıyla indirimli olarak ödeyip ödeyemeyeceği konusuna açıklık getirilmesi gerekmektedir.
⇒ BİLGE’DE SÜRE UYGULAMASINDA MESAİ SAATİ (SAAT) ALGISI BULUNMUYOR. BİLGE’ye kayıtlı olarak takip edilen süreler gece tarih değiştiğinde 00.00 olarak algılandığından bir sonraki gün işlem alındığında süre ihlal edilmiş oluyor. Süre kaydı bilgisayarda bloke etmesi için bir gün sonra ki tarih yazıldığından aslında bir önceki gece takviminde süre bitiyor. Örneğin Geçici İthalat Rejiminde 3 ay verilen süre sonu bilgisayara 05.08.2020 işlenmişse o gün işlem yapılamıyor. Yükümlü de sürenin bu tarihi son gün olarak algılayarak yanılıyor.
⇒ BEYANNAMEYE EK SÜRE: Tescil edilen Gümrük Beyannamesine (özet beyan kapsamı) ek süre alınması mümkündür. Gümrük Genel Tebliği (Süre Değişimi) Seri No 2 Tebliğ 2 nci maddesinin 4 ncü fıkrasında; “(4) Süre uzatımları, özet beyan kapsamı eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce verilebileceği gibi gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasını müteakip beyanname tescilinden sonra da verilebilecektir.” Özet beyan kapsamı SDG rejimine tabi beyanname (Geçici İthalat ve DİR dahil) bu kapsamda ek süre alabilir. Ancak Antrepo beyannamesi kapsamı beyanname Tebliğin 2/4 fıkrasınca 30 günlük ek süreden yararlanamaz.[2]
⇒ DURAN SÜRE: Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve gümrüğe sunulan eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin işlemlerinin Kanunun 46 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen süreler içinde tamamlanması esastır. Ancak, eşyanın herhangi bir adli veya idari takibata konu olması halinde bu takibat nedeniyle geçen süreler, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması için dış ticaret mevzuatı ya da sair mevzuat gereğince ibraz edilmesi gereken uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, izin yazısı, gözetim belgesi, tahlil raporu gibi belgelerin alınması veya buna ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi sırasında geçen süreler işlem tarihinin başladığı tarihte durdurularak yirmi veya kırk beş günlük sürelerin hesaplanmasında göz önünde bulundurulmaz ve işlemin sonuçlandığı tarihten itibaren kalan süre verilir.
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 24.09.2003 tarihli 24252 sayılı yazısında “Gümrük Yönetmeliğinin 72 nci maddesinde belirtilen belgelerin dışında kalan bir belge, rapor v.b.nin alınması veya buna ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi amacıyla yapılan başvuruların Kanunun 46 ncı maddesinde belirtilen süreler içinde sonuçlandırılmaması ve ek süre talebinde bulunulmaması durumunda” laboratuvar tahlili için havale edilip bu arada geçen surenin duran süre olarak kabul edilmemesi dolayısıyla gümrük kanunun tasfiye hükümlerinin uygulanmasına yönelik talimat bulunmaktadır.
Tahlil için laboratuvarda geçen sürenin, duran süre olarak değerlendirilmesine yönelik yazılı duyuruya ihtiyaç bulunmaktadır.
⇒ SÜRENİN SON GÜNÜ: Gümrük Kanunun 14/2 fıkrasında yer alan “Sürenin bittiği ayda tekabül eden bir gün yoksa süre o ayın son gününün mesai saati bitiminde” uygulamasında örnek olarak “DİİB süresi, belge tarihinde başlar ve belgede kayıtlı süre sonunun (ek süre, haklı ve mücbir sebep ile fevkalade hallere ilişkin süreler dahil) rastladığı ayın son gününde biter. Örnek: 1/1/2007 tarihinde alınan ve belge süresi 12 (oniki) ay olarak belirlenen bir belgenin süre sonu 31/12/2007 tarihi olacaktır, 3/1/2007 tarihinde alınan ve belge süresi 12 (oniki) ay olarak belirlenen bir belgenin belgede kayıtlı süre sonunun 2/1/2008 tarihi olması nedeniyle belge süresi sonu 31/1/2008 tarihi olacaktır. DİİB süresinin başlangıcı 31 (otuzbir) gün çeken bir ayın son günü ise belgenin süre sonu 30 (otuz) gün çeken bir aya denk gelmesi halinde, belgenin süre sonu 30 (otuz) gün çeken ayın son günüdür. Örnek: 31/3/2007 tarihinde alınan ve süresi 6 (altı) ay olan belgenin süre sonu 30/9/2007 tarihi olacaktır.”[3]
BU YAZI YETKİLENDİRİLMİŞ GÜMRÜK MÜŞAVİRİ SAYIN RECAİ HERGÜN TARAFINDAN KALEME ALINMIŞTIR.
EK 1: Gümrük Mevzuatında “Saat” Olarak Belirlenen Süreler[4]
Ek 2: Gümrük Mevzuatında “Hafta” Olarak Belirlenen Süreler[5]
KAYNAKÇA ve DİPNOTLAR:
[1] 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatiller.
[2] İstanbul Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü 23.10.2018 tarihli 38151073 sayılı yazısı.
[3] Dahilde İşleme Rejimi Hakkında Genelge 2008/1
[4] En az 1 saat olarak alınmıştır. Saat kelimesi dikkate alınmadı.
[5] Hafta olarak belirlenen süre sadece 1 hafta olarak geçmektedir.
Uzmanlarımız Tarafından Hazırlanan Bu Çalışmalarda Verilen Bilgilerden Dolayı Şirketimizin Yasal Sorumluluğu Bulunmamaktadır. Belirli Bir Konuya İlişkin Olarak İlgili Danışmana Başvurulması Tavsiye Edilmektedir.
