Basitleştirilmiş Usul ve Esasları (Taşıt Üstü)

     Yed-i Emin ve Koronavirüs Salgını     

Koronavirüs salgının sona ermesi için aşının bir an önce bulunmasını ve tüm dünya ile paylaşılmasını içtenlikle arzuluyoruz. Aşı denilince benim aklıma hep YED-İ EMİN gelir. Bu makalemde sektörümüzde YED-İ EMİN olarak bilinen gümrük işlemini, günümüzde basitleştirilmiş işlem kapsamında uygulanan, eski adıyla supalan (TAŞIT ÜSTÜ) yeni adıyla Tam Beyanlı Yaygın Basitleştirilmiş Usul işlemini,  Yed-i Emin işlemi ile birlikte değerlendirerek tespitlerimi paylaşacağım. Ayrıca konuyla ilgisi olduğu için Gümrük Yönetmeliğinin 181 nci maddesinde yer alan belge ibrazına ilişkin 01.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan gümrük yönetmeliğinin bu maddedeki değişikliğin getirdiği yenilik ile etkisini belirtemeye çalışacağım.  Son olarak aşı cinsi eşyanın ithalat prosedürü hakkında bilgilendireceğim.  Öncelikle  “Basitleştirilmiş Usul” kavramına değinmem gerekiyor.

Gümrük Kanunun 71 nci maddesine göre Basitleştirilmiş Usul;

a) 60 ıncı maddede sözü edilen beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmemesine ve kaydedilmesi gereken bazı bilgilerin beyannameye yazılmamasına,

b) Sözü edilen beyanname yerine, eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tutulması talebi ile birlikte, ticari veya idari bir belgenin verilmesine,

c) Eşyanın ilgili rejime geçişinin kayıt yoluyla yapılmasına,

İzin verebilirler.

Bu maddeye göre Gümrük Beyanı kapsamında Basitleştirilmiş Usul uygulaması üç ana şekilde uygulanmaktadır. Ayrıca yeri gelmişken belirtmek isterim ki eşyanın kıymetinin Satış Bedeli Yöntemine göre belirlendiği durumlarda İSTİSNAİ KIYMET BEYANI’da 71/(a) fıkrası kapsamında basitleştirilmiş usul uygulamasıdır.

Gümrük Genel Tebliğ (Gümrük İşlemleri) Seri No 16 Tebliğ’de; “Yaygın Basitleştirilmiş Usul” deyimi “özellikleri nedeniyle geçici depolama yerleri veya gümrük antrepolarına alınmayan eşyanın sahiplerine tesliminden sonra buna ilişkin gümrük işlemlerinin tamamlanması olarak” ifade edilmiştir. Söz konusu Tebliğ’de, eşyanın antrepo ve geçici depolama alanına boşaltılmaksızın iki tür Yaygın Basitleştirilmiş Usul uygulaması bulunmaktadır.

Birincisi Tam Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul (Taşıtüstü/supalan) ve İkincisi Eksik Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul. Tebliğin tanımlar başlıklı maddesinde her ikisi de Yaygın Basitleştirilmiş Usul olarak yer almaktadır.

Tam Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul’ün uygulanmasında; OKSB ve YYS firmaları eşya cinsine bakılmaksızın bu usulden yararlanabilmekte, bu statünün herhangi birine sahip olmayan diğer ithalatçılar, eşyanın dökme, ağır ve havaleli eşya ya da antrepo ve geçici depolama alanına hacim olarak alınamayacak nitelikte olması durumuna göre gümrük idarelerince izin verilmesi halinde bu usulden yararlanabilmektedir. Bu usulün uygulanmasında öncelikle eşyanın gümrük sahasına girişi esnasında uluslararası nakliye firması özet beyan aşamasında “supalan sahası” talebinde bulunarak özet beyan vermesi gerekmektedir. Beyanname aşamasında izin başvurusu olarak BS3 kodu ile müracaat edilmektedir. Ayrıca Gümrükler Genel Müdürlüğünün 12.07.2002 tarihli 15814 sayılı yazısında o günün şartlarına göre gümrük idarelerine göre supalan sahası kodları belirlenmiştir. Güncel kodlar Bakanlığın internet sitesinde mevcuttur. Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2009/12 sayılı genelgesinin B kısmı II nolu paragrafında belirtildiği üzere; OKSB/YYS dahil olmak üzere tüm kişiler için beyannamenin tescili esnasında ithalata ilişkin belge eksik olması durumunda Tam Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul’ün (supalan) işlemi yapılamaz.

Eksik Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usulde; eşya, Geçici Depolama Yeri ve Antrepoya 16 nolu Tebliğ gereğince taşıttan boşaltılmayarak konulmamalıdır. Bu usulde gümrük işlemi Taşıt Üstünde ya da taşıttan aktarılarak yapılmalıdır.  Beyannamenin BS kutusuna BS1 kodu yazılarak müracaat edilmektedir. Eksik Beyanlı Basitleştirilmiş Usul eşyası için supalan işleminde olduğu gibi beyannamenin 30 nolu kutusu için ambar kodu belirlenmediğinden bu usulde de bu kutucuğa supalan ambar kodları yazılabilmekte, bu durumda da işlemin yönü supalan/taşıt üstü (Tam Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul) olarak işlem karmakarışık bir hal almaktadır.

Gümrük Yönetmeliğinin 147 nci maddesinde hem “Tam Yaygınlaşmış Basitleştirilmiş Usul” hem de Eksik Yaygınlaştırılmış Usul’den yararlanacak eşya birlikte verilmiştir. 16 Nolu Tebliğ’de daha belirginleştirilerek Eksik yaygınlaştırılmış Usul’den yararlanacak eşya ismen açıkça belirtilmiştir.

Gümrük Yönetmeliğinin “Özelliği olan eşyanın tesliminde basitleştirilmiş usul“ başlıklı 147 nci maddesinde;

a) Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun uygunluk yazısının ibrazı şartıyla radyoaktif maddeler,

b) İnsan ve hayvan sağlığı ile ilgili her türlü aşılar,

c) İnsan sağlığı için önem arz eden kalp kapakçığı, canlı doku ve böbrek hastaları için özel serumlar, kan ve kan plazması gibi belli fiziksel koşullarda korunması zorunlu olan ürünler,

ç) İlgili kuruluşlardan alınacak belgelerle tevsiki kaydıyla, insan sağlığı için lüzumlu ve acil ameliyatlarda kullanılması gereken organlar, vücudun içindeki organlara takılan, vücutta kalan protez uzuvlar ve parçaları,

d) Belirli bir ısıda muhafazası gereken tıbbi tahlillerde kullanılan hazır kitler,

e) Yurt dışında periyodik olarak yayımlanan gazete ve dergiler ile bunların elektronik ortamda muhafaza edildiği materyaller,

f) Tüp bebek merkezleri laboratuvarlarında kullanılan tüp bebek solüsyonları,

g) Canlı hayvanlar ve bunların üretilmesi için getirilen yumurtalar,

ğ) Uçak ve gemilerde acil kullanılma zorunluluğu bulunan ve makinelerin tamirinde vazgeçilmez nitelikte olduğu belirlenen yedek parçalar veya gerekli aletler,

h) Korunması özel düzenek ve yapı gerektiren eşya

ı) Hacimleri ve ağırlıkları itibariyle geçici depolama yeri ve antrepoya alınması külfet ve masraf gerektiren dökme ve havaleli eşya,

i) Hızlı kargo yoluyla taşınan ticari mahiyet arz etmeyen ve/veya gümrük vergisinden muaf eşya,

j) Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşya.

(3) Yukarıda belirtilen özelliği olan eşyanın gümrük işlemleri ve tesliminde basitleştirilmiş usuller kapsamında kolaylık sağlayan düzenlemeler yapmaya Müsteşarlık yetkilidir.

147 nci maddenin 3 ncü fıkra kapsamında 16 Nolu Tebliğ ile uygulanmaktadır. Gümrük Yönetmeliğinin 147 nci maddesinde yer alan (a)’dan (ğ) bendine kadar (koyu renklendirdiğim)  olan eşya grubu,  Gümrük Genel Tebliğ Seri No 16 Tebliğ’in 11 maddesinde yer alan olarak Eksik Beyanlı Yaygınlaştırılmış uygulanacak “Özelliği Olan Eşya”  grubu içinde yer almaktadır. Aynı zamanda bu grup içerisinde (altı çizili)  olan eşya grubu ise Gümrük Kanunun 71/b maddesi kapsamında “ticari veya İdari Belge ile (Örn fatura) ile teslim alınan eşyalardır.

Yaygın Basitleştirilmiş Usul (Tam Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul (TBYBU) ve Eksik Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul-EBYBU) başka deyişle, eşyanın özelliğine dolayısıyla gerekli koşulu sağlaması ya da eşyanın Tebliğ’de belirtilen eşya olması durumunda tüm yükümlüler tarafından 71/a maddesi uyarınca her iki basitleştirilmiş usulden (TBYBU- EBYBU ) ve 71/b maddesi uyarınca “ticari veya İdari Belge basitleştirilmiş usulden yararlanılarak eşya teslim alınabilmektedir.

OKSB’ler, Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Sıra No 1) Tebliğin 17 maddesi kapsamında, YYS’ler ise Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 19 ncu maddesi ve Gümrük Yönetmeliğinin rejimlere göre 143, 154 ve 163 maddeleri kapsamında, beyan öncesinde dilekçe ile talep ederek doğrudan uygulanmaktadır. OKSB ve YYS ler; fatura, A.TR Dolaşım Belgesi, Menşe Belgeleri, Ödeme şekline göre navlun ve sigorta poliçesi, işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu vs dir. Özelliği olan eşya kapsamında uygulanan Eksik Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul ile OKSB ve YYS için tanınan Eksik Beyan Usulü farklı uygulanan basitleştirilmiş usullerdir. Tıpkı Tam Beyanlı Yaygınlaştırılmış Usul’de (supalan) olduğu gibi eşyanın niteliğine bakılmaksızın OKSB ve YYS firmalarının doğrudan yararlanmasına yöneliktir.

Taşıt Üstü işlem sadece supalan mıdır (TBYBU) ?  Taşıt Üstü işlem sadece kara gümrüklerinde mi uygulanmaktadır? Taşıt üstü sadece supalan olarak biliniyor oysaki Taşıt Üstü işlem hem TBYBU hem de EBYBU dir. 16 No’lu Tebliğ’de  deniz ve hava yolunda uygulanmaktadır. Komple geminin taşıt üstü yoluyla araçlara aktarılması (örneğin pamuk, canlı hayvan gibi) uygulamadaki ismi tahliye talepli supalandır. Eksik Beyanlı Yaygınlaştırılmış Basitleştirilmiş Usul uygulanacak gruptaki eşyalar özelliği gereği genellikle hava yoluyla gelmektedir.  Taşıt Üstü hava yolunda “Uçak Altı” olarak isimlendirilmektedir.

TBYBU hem de EBYBU işleminde eşya geçici depolama ve antrepoya alınmadan gümrük beyannamesi açılmakta, ambar kodu olarak Supalan Sahası kullanılmakta,  belirtildiği üzere BS3 ve BS1 kodu ile beyan edilmektedir. Eşyanın ithalatında bir izin uygunluk yazısı gerektiğinde (ardiye maliyetleri ya da eşyanın özel muhafazası nedeniyle)  16 No’lu Tebliğ’in 8 nci maddesine göre YED-İ EMİN işlemi talep edilmektedir. Yed-i Emin talebinde öncelik yükümlünün kendi deposu ya da belirlediği depoya eşyanın konulmasıdır.

Tebliğin “Yaygın Basitleştirilmiş Usulde Eşyanın Geçici Teslimi” başlıklı  8 nci maddesinde; Bu usulden yararlandırılacak eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ilişkin tüm belgelerinin tamam olması gerekmekle birlikte, eşyanın tahlile tabi tutulması, ekspertiz, kontrol ve uygunluk belgeleri düzenlenmesi işlemlerinin uzun sürmesi durumunda, eşya, gümrük idaresince izin verilen bir yerde, inceleme sonuçlanıncaya ve gerekli belgeler ibraz edilinceye kadar kullanılmadan muhafaza edilmek üzere yed-i emin olarak ilgisine teslim edilir. Bu durumdaki eşyanın belgeleri tamamlanmadan bulunduğu yerden çıkarılarak kullanıldığının tespiti halinde, yükümlünün bu Tebliğ’de yer alan yaygın basitleştirilmiş usul kapsamında bir daha işlem yapmasına izin verilmez. Ayrıca hakkında kaçakçılık mevzuatı hükümleri uygulanır.”  Hükmü ile uygulanmaktadır.

Tebliğ’deki başlık; “ Yaygın Basitleştirilmiş Usulde Eşyanın Geçici Teslimi” dir. YED-İ EMİN işlemi; Gümrük Yönetmeliğinin 147 nci madde kapsamında yer alan tüm eşya için herkes talep edebilir. 16 nolu Tebliğ’de yed-i emin uygulama maddesi TBYBU kısmında yer aldığı için sadece TBYBU (supalan) için uygulanacağı gibi bir kanı oluşmuştur. Oysa ki 16 Nolu Tebliğ’de tanımlanan  “Yaygın Basitleştirilmiş Usul” her iki usulü de (TBYBU ve EBYBU) kapsamaktadır.

Tebliğin 8 nci maddesi ile 2009/12 sayılı genelge çelişmekte midir?

– Tebliğin 8 nci maddesinde ; “Bu usulden yararlandırılacak eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ilişkin tüm belgelerinin tamam olması gerekmekle birlikte, eşyanın tahlile tabi tutulması, ekspertiz, kontrol ve uygunluk belgeleri düzenlenmesi işlemlerinin uzun sürmesi durumunda, eşya, gümrük idaresince izin verilen bir yerde, inceleme sonuçlanıncaya ve gerekli belgeler ibraz edilinceye kadar kullanılmadan muhafaza edilmek üzere yed-i emin olarak ilgisine teslim edilir”

• İnsan ve hayvan sağlığı ile ilgili her türlü aşılar,
• İnsan sağlığı için önem arz eden kalp kapakçığı, canlı doku ve böbrek hastaları için özel serumlar, kan ve kan plazması gibi belli fiziksel koşullarda korunması zorunlu olan ürünler,
• Belirli bir ısıda korunması gereken tıbbi tahlillerde kullanılan hazır kitler,
• Yurt dışında periyodik olarak yayımlanan gazete ve dergiler ile bunların elektronik ortamda korunduğu materyaller,
• Tüp bebek merkezleri laboratuvarlarında kullanılan tüp bebek solüsyonları,Eşyalar , Gümrük Genel Tebliğ  Seri No 16 Nolu Tebliğin 14 ncü maddesi uyarınca yukarıda yer alan eşya ve akvaryum balıkları ile CIF kıymeti 500 EURO’yu geçmeyen diğer eşyayı aynı gümrük idaresinden sürekli ve periyodik olarak ithal edenler, beyanname yerine ticari ve idari bir belge üzerinden tescil ve işlem yapılmasına yönelik taleplerini yazılı olarak gümrük idarelerine bildirirler. Başka bir deyişle Gümrük Kanunun 71 nci maddesinin (b) fıkrası kapsamında “gümrük beyannamesi daha sonra tescil edilmek üzere” teslim alınabilir.İhracatta ise Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2013/28 sayılı genelgesi kapsamında Deniz ve Hava taşıtlarına teslimlerde basitleştirilmiş usul kapsamında gümrük gözetimi ve denetimi altında doğrudan taşıta teslim edilmektedir.

01.04.2020 tarihli Resmi Gazete yayımlanan gümrük yönetmeliği değişikliği ile Gümrük Yönetmeliğinin 181 nci maddesinde üç tane bend eklenmiştir.

– 181/4-e) Bu fıkra kapsamında diğer kurumların kontrolüne tabi eşyanın serbest dolaşıma girebilmesi için gerekli olan lisans, izin, uygunluk belgesi ya da bu belgeler yerine geçen bilginin sonradan ibraz ya da beyan edileceğinin beyannamenin 44 no.lu kutusuna kaydedilmesi koşuluyla, tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden yararlanılması ve ilgili kurumca beyanname tescilinden sonra yapılan denetimin olumsuz sonuçlanması halinde, beyanname iptal edilerek (ç) bendinde belirtilen şekilde işlem yapılır.

– (11) Kanunun 235 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen eşya, yükümlü talebi doğrultusunda, ithalinin yasak olduğunun yükümlüye bildirildiği tarihten itibaren otuz gün içinde mahrecine iade ya da ilgili kurum ya da kuruluşun uygun görüşü ile doğrudan üçüncü ülkeye transit edilir. Bu süre içerisinde mahrecine iade veya üçüncü ülkeye transit edilmeyen eşya, ihraç kaydıyla satış ya da masrafları sahibince karşılanmak koşuluyla imha suretiyle tasfiye edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine terk edilir.

– 181/1, 181/4-b, 181/4-c, 181/4-d, 181/8, 181/10 değişiklikler yapılmıştır. Değişiklikte göze çarpan değişiklik, ibraz edilecek belge ibrazı yerine bu belge yerine geçen bilgi de (beyannamenin 44 nolu kutusuna) beyan edilecektir.

– Daha önce de belirttiğim üzere OKSB ve YYS ler için 16 Nolu tebliğin 8 nci maddesi dışında kalan işlemler dışında tarife değişikliği dolayısıyla yapılan aksine beyan sonucu 181/4-c den yararlanamama durumu söz konusu olacaktır.

– 181/10 bent te ise referans numarasının beyan edilmesi yerine yerine 114 üncü madde uyarınca “belirlenen belgeler veya bu belgeler yerine geçen bilgilerin beyannameye kaydedilmesi zorunludur”  şeklinde bilgilerin kaydedilmesi uygulaması gelmiştir.

– Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2009/12 sayılı genelgesinin B kısmı II nolu paragrafında belirtildiği üzere “II) Bilindiği üzere, 16 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri)’nin 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca yaygın basitleştirilmiş usulden yararlanarak beyanda bulunulabilmesi için eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ilişkin bütün belgelerinin tam olması gerekmektedir. Dolayısıyla tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden yararlanarak beyanda bulunanların aynı zamanda 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Basitleştirilmiş Usul)’nin 20 ve 21 inci  maddeleri uyarınca eksik bilgi ve/veya belge ile beyan uygulamasından yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır.

2009/12 sayılı genelge ile belgenin tam olması durumu, Gümrükler Genel Müdürlüğünün 2010/01 sayılı genelgesi ile “Kalem bazında vergi tahakkuku ve aranan belgeler” ekranında yer alan “47.Vergilerin hesaplanması” ve “44. Ek bilgi, sunulan belgeler, ön izinler” bölümleri ise hukuki sonuç doğuracak nitelikteki beyan bölümünü oluşturması şeklinde beyan edilmesi gereken belgelerin tam olmasıdır. Beyannamenin tescilinde sonra belge düzenlendiği için çelişki söz konusu değildir.

Tam Beyanlı Basitleştirilmiş Usul Tebliği’nin 8 nci maddesindeki istisna kapsamında olan beyan esnasında eksik olan belgeler ise; eşyanın tahlile tabi tutulması, ekspertiz, kontrol ve uygunluk belgeleri düzenlenmesi kaynaklandığı için izin vermektedir.  Bu durumda 8 nci maddede yer alan işlemler 2009/12 sayılı genelge kapsamında değildir. Bunun sonucu olarakta;

Gümrük Yönetmeliğinin 181/4-c bendinde; c) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutulacak eşyaya ilişkin işlemler saklı kalmak üzere, yapılan beyanın aksine, beyanın kontrolü sonucunda eşyanın ilgili kurumun ithalat kontrolünü gerektirmesi durumunda, gümrük beyannamesinin tescilinde ibrazı ya da beyanı gereken belgeler veya bu belgeler yerine geçen bilgiler tescil işleminden sonra da ibraz ya da beyan edilebilir. Olarak revize edilmiştir.  Tebliğin 8 nci maddesinde sayılan eşyanın tahlile tabi tutulması, ekspertiz, kontrol ve uygunluk belgeleri düzenlenmesi işlemler dolayısıyla beyana aykırı durum oluşması durumunda bu fıkradan yararlanılması, Tebliğin 8 nci maddesi dışında beyana aykırılık durumunda 181/4-c maddesinin uygulanmayacağı olarak yorumlamaktayım.

Tebliğ’de yer alan işlemler risk analizi kapsamında BİLGE tarafından belirlendiği gibi, eşyanın EBYBU kapsamında olmadığı durumlarda (örneğin dondurulmuş balık) gibi Gümrük Yönetmeliğinin 147/h bendi kapsamında supalan (TBYBU) kapsamında beyan edilerek, gıda uygulamasına ilişkin uygunluk yazısı temin edilinceye kadar Yed-i Emin talep edilerek eşya gerekli belge ibraz edilerek beyanname kapatılma işlemi yapılıncaya kadar kullanılmamak kaydıyla teslim alınabilir.

Diğer Yandan 16 Nolu Tebliğin 11 nci maddesinde yer alan aşağıdaki eşyalar:

Ayrıca Gümrük Yönetmeliğin 147 nci maddesinin (i) bendinde yer alan “Hızlı kargo yoluyla taşınan ticari mahiyet arz etmeyen ve/veya gümrük vergisinden muaf eşya” (Belge kontrolüne tabi dokümanlar ve 2009/15481 BKK 45 inci maddesinde belirtilen eşya) Hızlı Kargo işlemlerinde Gümrük Genel Tebliğ (Posta ve Hızlı Kargo Taşımacılığı) Seri No 4 Tebliğin Geçici 1 nci maddesi doğrultusunda Basitleştirilmiş Usul’de teslim işlemi uygulanmaktadır.

– (12) Kanunun 235 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre idari para cezası uygulanan eşyanın bulunamaması halinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin kamuya geçirilmesine karar verilir.

TBYBU (supalan) konusunda (hala supalan denmesinin sebebi Bakanlıkça SS kodu (supalan sahası) kullanılması etkili olmaktadır.  EBYBU içinde bu kodların kullanılması ve bu kodun adı Yaygın Basitleştirilmiş Usul (YBU) Kodu olmalıdır. 2009/12 sayılı genelge ile 16 nolu tebliğin 8 nci maddesi  çelişki açısından değerlemndirlmeli ve  açıklama mahiyetinde makamlarınca revize edilmelidir. 181/4-c bendinde yer alan “Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutulacak eşyaya ilişkin işlemler saklı kalmak üzere” ifadesi ile Tebliğin 8 nci maddesindeki eksik beyanda bulunacak işlemler; lisans, izin, uygunluk belgesi ya da bu belgeler yerine geçen bilginin sonradan ibraz ya da beyan edileceğinin beyannamenin 44 no.lu kutusuna kaydedilmesi olarak genişletilmekte ve bu durum 2009/12 sayılı genelge ile (lisans-izin) çeliştiğini düşünmekteyim. Çünkü OKSB ve YYS’ler dahil eksik belge olduğunda (16 No’lu Tebliğin 8 nci maddesi hariç)  TBYBU’den yararlanmamaktadır. Bu çelişkinin giderilmesi için 181/4-e fıkrası için  2009/12 sayılı genelge ve 16 Nolu Tebliğ hükümleri ile yeniden değerlendirilmesi ve “ibraz ya da beyan edileceğinin beyannamenin 44 no.lu kutusuna kaydedilmesi koşuluyla, tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden yararlanılması” hususunda uygulamaya yönelik açıklayıcıyı genelgeye ihtiyaç vardır. 16 nolu Tebliğin 2002 yılında yürürlüğe girdiği, ancak 2007 yılında BİLGE sisteminde “soru mesajlarının kademeli olarak sistemden kaldırılması ve sistemde doğrudan belge aranmasına gidilmesi yönünde yükümlüye muhtelif mesajlar getirilerek eşyanın belge kapsamında olup olmadığının beyan ettirilmesi yerine, ilgili belge doğrudan istenilecek, belgenin aranmayacağı durumlar belgenin karşısına yükümlü tarafından kaydedilmesi, Mevzuatla ilgili istisnai durumlara istinaden belgenin aranmayacağı durumlarda, yükümlü tarafından söz konusu belgenin doğrulama alanında “Y” (yok) seçilecek, “referans” ve/veya TCGB ana ekranında yer alan “açıklamalar” alanlarına belgenin aranmama nedeni şeklinde beyan edilmesi” uygulaması getirilmiş, 2010/1 sayılı genelge ile de “Kalem bazında vergi tahakkuku ve aranan belgeler” ekranında yer alan “47.Vergilerin hesaplanması” ve “44. Ek bilgi, sunulan belgeler, ön izinler” bölümleri ise hukuki sonuç doğuracak nitelikteki beyan bölümünü oluşturmaktadır.” Hükmü uyarınca bu durum beyanın bir unsuru olarak hukuki sonuç doğuracağı kamu oyuna duyurulduğunu “ önemli olduğu için değerlendirme aşamasında hatırlatmak isterim. Çünkü; BİLGE sistemince 2010/1 sayılı genelge doğrultusunda sistem tarafından tescil esnasında belge istendiği halde, beyanname ibraz edilmeden beyanname tescil edilmesi 2009/12 sayılı genelge ile çelişmektedir.

Tam Beyanlı Yaygın Basitleştirilmiş Usul, Eksik Beyanlı Basitleştirilmiş Usul ve Ticari veya İdari Bir Belgenin verilmesi ile Yed-i Emin işlemlerini eşya örneği ile geldiği yol ve OKSB/YYS statüsü dikkate alınmaksızın netleştirmek istiyorum.

– “Dondurulmuş Balık” ithalatında eşya; 147 nci maddenin (a) ila (ğ) bentlerinde yer almadığı için (aynı zamanda 16 Nolu Tebliğin 11 nci maddesinde sayılan eşya) ile yine aynı tebliğin 14 ncü maddesinde yer almadığı için; GY’nin 147/h ve 16 Nolu Tebliğin 3/c (gıda maddeleri) kapsamında Tam Beyanlı Yaygın Basitleştirilmiş Usul (supalan) olarak işlem yapılabilmektedir.

– “Canlı civciv” cinsi eşyanın ithalatında 147/g maddesi ile 16 Nolu Tebliğin 11/h maddesinde yer alması ancak aynı tebliğin 14 ncü maddesinde yer almadığı için sadece Eksik Beyan Yaygın Basitleştirilmiş Usul olarak işlem yapılacaktır. Canlı civciv yerine akvaryum balığı olması durumunda  Ticari veya İdari Bir Belgenin verilmesi yoluyla işlem yapılabilecektir.

– “ Aşı” cinsi eşya ise Tebliğin hem 11 nci maddesinde hem de 14 ncü maddesinde yer aldığından Eksik Beyanlı Yaygınlaştırılmış Basitleştirilmiş Usulden hem de Ticari veya İdari Bir Belgenin verilmesi yoluyla işlem yapılabilmektedir.

Dondurulmuş Balık, Canlı civciv ve aşı için Yed-i Emin talebi tebliğin 8 nci maddesine göre yapılabilir.

Aşılar, iki grupta yer almaktadır. İnsan için olanlar ile hayvan için olanlar. Hayvan için olanlar, soğuk hava deposu olarak veteriner hekime sahip depolarda yed-i emin olarak alınmakta, Tarım Bakanlığının gerekli kontrolleri ve izin yazıları alındıktan sonra eşya sahibine teslim edilmektedir.

Laboratuvarlarda analiz amaçlı kullanılanlar hariç; Ürün Güvenliği Ve Denetimi 2020/20 Tebliğ (Ek-1/A) gereğince; karşılarında belirtilen amaçlarla kullanılmak üzere ithal edilmeleri halinde, insan sağlığı ve güvenliği yönünden uygunluğu Kontrol Belgesi ile Serbest Dolaşıma Giriş gümrük beyannamesinin tescili sırasında ilgili gümrük idaresine e-Belge sunulur.

Hayvan aşılarında Yed-i Emin depolarında veteriner bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır. Uygunluk yazısı için Tarım ve Orman Bakanlığına numuneyi sadece bu kişiler vermektedir. Aşıların GTİP’leri aşağıdaki gibidir.

3002.20                            – İnsanlar için kullanılan aşılar:

3002.20.00.10.00         – – Çocuk felci aşıları

                                        – – Bakteriyel ve virütik diğer aşılar

3002.20.00.20.11         – – – Kızamık aşısı

3002.20.00.20.12         – – – Kabakulak aşısı

3002.20.00.20.13         – – – BCG aşısı

3002.20.00.20.14         – – – Karma aşı (DBT)

3002.20.00.20.15         – – – Kolera aşısı

3002.20.00.20.16         – – – Tifo aşısı

3002.20.00.20.19         – – – Diğerleri

3002.30.00.00.00         – Veterinerlikte kullanılan aşılar

Sonuç olarak Koronavirüs (COVID 19) aşısının tarifesi 3002.20.00.20.19 olacaktır. Koronavirüs salgının Dünya Sağlık Örgütünce PANDEMİ ilan edilmesi dolayısıyla, Gümrük Kanunun 167/12-b bendi kapsamında  “b) Tabiî  afetler, tehlikeli ve salgın hastalıklar, büyük yangınlar, radyasyon ve hava kirliliği gibi önemli nitelikteki kimyasal ve teknolojik olaylar ile büyük nüfus hareketleri gibi kriz hallerinden zarar görenlere gönderilen eşya” kapsamında doğrudan “Sağlık Bakanlığınca ya da bu Bakanlığın yetki vereceği kurumlarca 2009/14581 BKK 112 ci maddesi kapsamında vergi muafiyetli olarak kontrol belgesi ibraz edilmeksizin Gümrük Kanunun 71/b fıkrası uyarınca Basitleştirilmiş Usul kapsamında UÇAK ALTI olarak yetkililere teslim edilerek gümrük beyannamesi sonradan açılmak suretiyle ithal edilmelidir. 167/12-b fıkrası dolayısıyla zarar gören kişilere yurt dışından gönderilecek eşyanın cinsi, niteliği ve gümrük işlemine yönelik usul içinde bir genelge ihtiyacı bulunmaktadır.

Sağlıklı günler dilerim.

BU YAZI YETKİLENDİRİLMİŞ GÜMRÜK MÜŞAVİRİ SAYIN RECAİ HERGÜN TARAFINDAN KALEME ALINMIŞTIR.